Niedokrwistość z niedoboru żelaza u prosiąt – postępowanie w praktyce

Jak widać na wyk. 1, średnia zawartość żelaza u prosiąt jest kilkukrotnie niższa niż u świń dorosłych. Dodatkowo sytuację pogarsza fakt, że podaż żelaza z mlekiem lochy także jest niewystarczająca, by pokryć duże zapotrzebowanie dzienne prosiąt na ten pierwiastek (7-11 mg).

Stosunkowo duże zapotrzebowanie na żelazo wynika niewątpliwie z szybkich przyrostów masy ciała prosiąt w pierwszych tygodniach życia. Masa ciała prosiąt w pierwszym tygodniu życia zwiększa się dwukrotnie, a drugim nawet czterokrotnie. Szybki przyrost masy ciała pociąga za sobą równie szybkie zwiększenie objętości płynów ustrojowych, w tym objętości krwi. Szacuje się, że objętość krwi w pierwszym tygodniu życia zwiększa się o około 30%. Mleko matki nie jest w stanie pokryć tego zapotrzebowania, gdyż stężenie żelaza w 1 litrze wynosi 1,0 mg, a prosię spożywa podczas jednego karmienia około 30 ml mleka.

Duże znaczenie ma też przyswajalność tego pierwiastka z mleka. Żelazo wchłania się w dwunastnicy i w początkowym odcinku jelita cienkiego. Jego wchłanianie poprawiają m.in. fruktoza, kwas askorbinowy i niektóre witaminy z grupy B (B6, B12), pogarszają je natomiast związki wapnia, fosforu (przetwory mleczne), kobaltu (owoce morza), ołowiu (skażona żywność w obszarach przemysłowych) oraz związki wiążące, np. fityniany (zawarte w ziarnach pszenicy, soi), szczawiany (herbata, kawa, szpinak, rabarbar). Wchłanianie żelaza podlega precyzyjnej kontroli zależnie od zapotrzebowania. W przypadku braku suplementacji zewnętrznej prosięta uzupełniają niedobór żelaza z własnych zapasów znajdujących się w wątrobie, śledzionie i szpiku. Niewystarczająca podaż żelaza prowadzi w pierwszej kolejności do obniżenia tempa erytropoezy.

Farmakokinetyka żelaza

Wytwarzanie odpowiedniej liczby krwinek czerwonych w szpiku wymaga prawidłowej funkcji szpiku, odpowiedniej podaży erytropoetyny oraz dostępności substratów, w tym przede wszystkim żelaza. Jest ono niezbędne do budowy hemoglobiny i warunkuje transport...