Znaczenie pro- i prebiotyków u psów i kotów
Jak działają prebiotyki?
Korzystne bakterie mają również zdolność do syntezy własnych enzymów, które nie tylko wspomagają procesy trawienne gospodarza, ale i biorą udział w produkcji niektórych witamin, np. z grupy B, K, D, PP, H, a także kwasu foliowego. Dodatkowo wprowadzając np. Lactobacillus acidophilus do mleka lub innych produktów nabiałowych (kefir, jogurt), dostarcza się enzym rozkładający laktozę, co umożliwia podawanie tego rodzaju produktów osobnikom z nietolerancją powyższego cukru. Zaobserwowano też, że obecność kwaśnych produktów fermentacji bakteryjnej sprzyja przyswajaniu przez organizm niektórych pierwiastków, takich jak np.: żelaza, wapnia, miedzi i cynku, co jest szczególnie ważne u osobników młodych, starszych oraz chorych, głównie w okresie rekonwalescencji.
Probiotyki wykazują również działanie ogólnoustrojowe, wpływając na obniżenie stężenia LDL-cholesterolu. Jest to szczególnie ważne u ludzi w aspekcie profilaktyki miażdżycy. U psów i kotów należących do tzw. grupy HDL-cholesterolu ryzyko rozwoju miażdżycy na tle nadmiaru LDL jest minimalne, poza osobnikami ze zdiagnozowanymi zaburzeniami metabolicznymi (cukrzyca) oraz chorobami endokrynologicznymi (choroby tarczycy).
Wprowadzenie probiotyków do przewodu pokarmowego zwierzęcia wymaga dostarczenia również odpowiedniej do ich wzrostu pożywki. Najczęściej funkcję tę spełniają poli-, oligo- i monosacharydy, określane mianem prebiotyków. Występują one zazwyczaj w postaci błonnika. Nie każdy błonnik jest prebiotykiem, ponieważ jest on wykorzystywany przez większość mikroorganizmów bytujących w okrężnicy, natomiast prebiotyki są fermentowalne wyłącznie przez ściśle określone bakterie. Typowymi prebiotykami są oligosacharydy (polimeryczne sacharydy składające się z dwóch lub więcej połączonych ze sobą monomerów), wykorzystywane zazwyczaj przez Bifidobacterium i Lactobacillus, w wyniku czego dochodzi do syntezy kwasu mlekowego, którego zadaniem jest obniżenie pH okrężnicy i przez to stworzenie niekorzystnych warunków bytowania dla patogenów.
W przeprowadzonych in vitro oraz in vivo badaniach u ludzi potwierdzono właściwości prebiotyczne: fruktooligosacharydów (FOS), galaktooligosacharydów (GOS), izomaltooligosacharydów (IMO), ksylooligosacharydów (XOS), laktulozy oraz oligosacharydyów sojowych (SBOS). U zwierząt najczęściej korzysta się z fruktooligosacharydów (FOS), których naturalnym źródłem są: pszenica, banany, ziemniaki oraz miód, galaktooligosacharydy (GOS) czy laktulozy. Większość z nich jest otrzymywana metodami chemicznymi lub enzymatycznymi (na skalę przemysłową), poza oligosacharydami sojowymi (SBOS), które ekstrahuje się bezpośrednio z surowca (np. serwatki sojowej), a obróbka enzymatyczna nie jest wymagana. Typowym wielkocząsteczkowym biopolimerem roślinnym jest inulina występująca np. w: cykorii, cebuli, czosnku, topinamburze, pomidorach, bananach lub pszenicy.
Niezależnie od źródła pozyskania wszystkie prebiotyki muszą być oporne na działanie enzymów trawiennych gospodarza, dzięki czemu docierają do punktu docelowego przewodu pokarmowego w niezmienionej postaci. Muszą również selektywnie stymulować wzrost i aktywność wybranych szczepów bakterii, mających korzystny wpływ na zdrowie gospodarza, oraz obniżać pH treści jelitowej. Dodatkowo w wyniku ich fermentacji powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (gł. kwas masłowy, propionowy i octowy), będące głównym źródłem energii dla enterocytów.
Ze względu na swój udział w procesie odżywiania nabłonka jelit, detoksykacji organizmu oraz stymulacji lokalnej odporności prebiotyki odgrywają znaczącą rolę w zapewnieniu zdrowotności przewodu pokarmowego (a więc i całego organizmu). Funkcję tę szeroko wykorzystuje się zarówno u zwierząt zdrowych, u których okresowo mogą występować różnego rodzaju problemy gastryczne (zazwyczaj wskutek popełnianych przez właścicieli błędów dietetycznych), jak i u chorych, głównie z chorobami zapalnymi jelit, osobników otyłych (zaparcia, wzdęcia) czy z niewydolnością nerek i/lub wątroby (funkcja odtruwania organizmu). Prebiotyki charakteryzują się szerokim marginesem bezpieczeństwa, niemniej jednak przy zbyt wysokich dawkach może dochodzić do nadmiernej produkcji gazów jelitowych i odczuwalnego przez zwierzę dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej (wzdęcia).
Pro- i prebiotyki mogą być podawane zwierzętom w postaci suplementów diety lub jako składnik karm komercyjnych. Niemniej jednak ze względu na rodzaj obróbki cieplnej, konserwację oraz czas ich przechowywania sensowne wydaje się raczej celowane podawanie kultur bakterii w postaci konkretnych preparatów probiotycznych lub synbiotyków. Natomiast w przypadku prebiotyków można korzystać z dostępnych diet weterynaryjnych zawierających prebiotyki. Podstawowe kultury probiotyczne oraz przykłady kombinacji pre- i synbiotyków przedstawiono w tab. 1.
Klaudia Miklaszewska
dr n. wet. Artur Burmańczuk*
Studentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
*Zakład Farmakologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2577 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Antybiotykoterapia u świń – repetytorium. Charakterystyka pochodnych pleuromutyliny i tetracyklin
Pleuromutylina to substancja wyizolowana w 1951 roku z dwóch jadalnych podstawczaków Clitopilus scyphoides (dawniej Pleurotus mutilis) oraz Pleurotus Passeckerianus Pilat. W wyniku przeprowadzonych badań potwierdzono jej działanie przeciwbakteryjne, zwłaszcza w stosunku do drobnoustrojów Gram-dodatnich. W 1975 roku uzyskano półsyntetyczną pochodną pleuromutyliny – tiamulinę – a następnie walnemulinę. Oba te związki zostały z powodzeniem wprowadzone do […]
System Ovsynch w leczeniu powtarzających się rui u bydła
W dzisiejszej dynamicznie rozwijającej się hodowli bydła mlecznego efektywne zarządzanie cyklem rujowym u bydła staje się newralgicznym elementem pozwalającym osiągnąć wysokie wskaźniki reprodukcyjne w stadzie. Różnorodne czynniki mogą wpływać na zaburzenia płodności u krów. Po okresie poporodowym kluczową rolę odgrywa prawidłowa funkcja endokrynna podwzgórza i przysadki, która jest powiązana z działaniem hormonów sterydowych jajników poprzez […]
Antybiotykoterapia u świń – repetytorium. Charakterystyka pochodnych pleuromutyliny i tetracyklin
Pleuromutylina to substancja wyizolowana w 1951 roku z dwóch jadalnych podstawczaków Clitopilus scyphoides (dawniej Pleurotus mutilis) oraz Pleurotus Passeckerianus Pilat. W wyniku przeprowadzonych badań potwierdzono jej działanie przeciwbakteryjne, zwłaszcza w stosunku do drobnoustrojów Gram-dodatnich. W 1975 roku uzyskano półsyntetyczną pochodną pleuromutyliny – tiamulinę – a następnie walnemulinę. Oba te związki zostały z powodzeniem wprowadzone do […]
Opieka nad źrebną klaczą
Jeździectwo w Polsce od kilkunastu lat staje się coraz bardziej popularne. Wszystko wskazuje na to, że ta moda tak szybko nie minie. Wręcz przeciwnie – będzie się rozwijała. Również posiadanie własnego konia nie jest już czymś niezwykłym. Większość stajni oferuje miejsca hotelowe, gdzie można trzymać swojego pupila, nie martwiąc się o codzienną opiekę. Coraz częściej […]
Świadczenie usług poza siedzibą. Sprawdź, kiedy możesz pozostawić leki w gospodarstwie w celu leczenia zwierząt
Świadczenie usług po uzyskaniu zgody kierownika Pamiętaj, że w przypadku świadczenia tzw. czynności z wyznaczenia na podstawie art. 16 ust. 2a ww. ustawy wyznaczenie lekarza weterynarii świadczącego usługi weterynaryjne w ramach zakładu leczniczego dla zwierząt następuje po uzyskaniu zgody kierownika zakładu leczniczego dla zwierząt, w ramach którego lekarz ten świadczy usługi weterynaryjne. Wyjątek od przechowywania […]
Nauka ma pobudzać do ciekawości i poszukiwania
Istnieje kilka dróg, za pomocą których MNP może przedostać się do organizmu. Czy któraś ma wpływ na jego większą/mniejszą toksyczność? Nasza wiedza na ten temat jest wciąż bardzo ograniczona, wydaje się jednak, że najwyższa toksyczność wiąże się z przenikaniem mikro-/nanoplastiku przez układ pokarmowy. Jest tak z dwóch powodów. Z jednej strony tą drogą do organizmu […]
Postępy w leczeniu i opiece nad cielętami
W grudniu odbyła się Międzynarodowa Konferencja „Postępy w leczeniu i opiece nad cielętami”. Prelegenci przyjechali do Wrocławia na zaproszenie prof. dr. hab. Tadeusza Stefaniaka. Konferencja odbyła się w Auli Jana Pawła II Uniwersytetu Przyrodniczego przy pl. Grunwaldzki 24. Organizatorami byli Zakład Immunologii i Prewencji Weterynaryjnej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, Sekcja Neonatologii PTNW, Sekcja Fizjologii i Patologii […]