Ziarniniakowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych u psa

Publikacja stanowi fragment książki Neurologia psów i kotów. Wybrane przypadki kliniczne (wyd. Galaktyka)

Opis zwierzęcia/ dane zootechniczne i powód konsultacji

Gypsie to 6-letni pies rasy foksterier, który został przyprowadzony na konsultację z powodu zaburzeń równowagi.

Wywiad/ czynniki wskazujące na stan patologiczny

Objawy wystąpiły krótko przed wizytą i postępują szybko (w ciągu 48 godz.), ewoluując od zwykłej tendencji do zbaczania z obranego kierunku aż do ciągłych upadków. W przeszłości pies nie chorował na nic poważnego.

Badanie lekarskie

Czujność była zachowana. Pies przybiegał na każde zawołanie, bez ociągania się. Można było zauważyć pewną tendencję do lekkiego zbaczania w prawą stronę i dużo słabiej wyrażoną w lewą. Nie stwierdzono istotnych zaburzeń w sposobie trzymania głowy, jednak w chwilach, w których Gypsie zbaczał w prawo, jego głowa była lekko zwieszona właśnie na tę stronę. Na powierzchniach grzbietowych przednich nadgarstków można było zauważyć ciemniejszą barwę sierści i jej przetarcie.

Niezborny sposób poruszania się zwierzęcia przypominał poruszanie się kraba. Przy każdym potrząśnięciu głową pies upadał lub miał duże problemy z utrzymaniem pozycji stojącej. Reakcje posturalne były spowolnione, a reakcja na ustawianie ciała w określonej pozycji – normalna, podobnie jak rdzeniowe odruchy ścięgniste. Wyniki badania nerwów czaszkowych były niepokojące, ponieważ, pomimo obecności odruchu grożenia i odruchu powiekowego, zamykanie powiek było powolne i niecałkowite. Zaobserwowano prawidłowe odruchy źreniczne. U psa można było także zauważyć oczopląs położeniowy z ruchem okrężnym przy wyprostowanej głowie i gdy zwierzę podnosiło się po upadku. Nie stwierdzono zaburzeń przełykania.

Wnioski z badań klinicznych

Biorąc pod uwagę najbardziej charakterystyczne objawy: niezborność ruchową z tendencją do zbaczania na jedną ze stron oraz upadki przy potrząsaniu głową, podczas których występował oczopląs położeniowy, należy podejrzewać nieprawidłowości o charakterze przedsionkowym. Z kolei wykazanie zaburzeń czucia głębokiego oraz powtarzające się upadki (osłabienie w obrębie kończyn przednich), na które wskazuje zmiana zabarwienia sierści na powierzchni grzbietowej nadgarstków, przemawiają za naruszeniem struktur pozaprzedsionkowych i świadczą o ośrodkowym charakterze zespołu przedsionkowego. W końcu fakt, że niezborność ruchowa, w większym stopniu dotycząca prawej strony, występowała chwilami również po stronie lewej, wskazuje na zaburzenie obustronne. Spowolnienie ruchów powiekowych należy oceniać bardzo uważnie, ponieważ może ono świadczyć o uszkodzeniu struktury sąsiadującej – siódma para nerwów czaszkowych (nerw twarzowy) oraz ósma para (nerw przedsionkowo-ślimakowy) są usytuowane blisko pnia mózgu.

Rozpoznanie różnicowe (system VITAMIN D)

Diagnostykę różnicową należy przeprowadzić w kierunku ośrodkowego zespołu przedsionkowego, który wystąpił w krótkim czasie i postępował w szybkim tempie. Tak szybkie zmiany w rozwoju choroby zapewne nie wskazują na zaburzenia o charakterze naczyniowym ani na schorzenie zwyrodnieniowe. Dodatkowo, poza bardzo szczególnymi wyjątkami, objawy neurologiczne towarzyszące zaburzeniom metabolicznym są bardziej rozsiane. Najbardziej prawdopodobną hipotezą przy przeprowadzaniu diagnostyki różnicowej jest więc proces zapalny bądź zakaźny lub guz nowotworowy.