Zastosowanie kąpieli leczniczych z użyciem szamponu zawierającego 3-proc. chlorheksydynę w różnych chorobach skóry

Jak prawidłowo przeprowadzić kąpiel leczniczą zwierzęcia?

Kąpiele lecznicze różnią się od zwykłych kąpieli pielęgnacyjnych. Przeprowadza się je na chorej skórze, a szampony zawierają substancje lecznicze, które powinny być prawidłowo dobrane do stanu skóry i włosa. Kąpiele w szamponach leczniczych powinny być przeprowadzone wg określonych standardów przez odpowiednio przeszkolony personel. Kąpiel powinna być przeprowadzona dwukrotnie. Pierwsza kąpiel usuwa zabrudzenia, martwy naskórek oraz łuski i strupy. Druga ma już działanie lecznicze.

Kąpiel powinna być przeprowadzona w ciepłej bieżącej wodzie. Pies powinien być dokładnie zmoczony. Następnie nakładamy i spieniamy szampon na całej powierzchni skóry. Szampon powinien pozostać na skórze przez kilka minut, by substancje czynne dotarły do skóry i włosów. Czas oddziaływania szamponu zależy od substancji czynnych w nim zawartych. Przeważnie w przypadku większości substancji (w tym również chlorheksydyny) wynosi on około 10 minut. Po 10 minutach należy dokładnie spłukać szampon, wytrzeć psa ręcznikiem i wysuszyć na wolnym powietrzu. Psów z chorobami skóry nie należy suszyć suszarką, gdyż może to zbytnio przesuszyć skórę, nasilić świąd i zmiany skórne.

Badanie kliniczne tolerancji i skuteczności szamponu zawierającego 3-proc. chlorheksydynę

W Lubelskiej Poliklinice Weterynaryjnej zostało przeprowadzone badanie oceniające tolerancję i skuteczność terapeutyczną szamponu zawierającego 3-proc. chlorheksydynę. Do badania wybrano 40 psów różnych ras, w różnym wieku, cierpiących na atopowe zapalenie skóry, u których jako powikłania występowały miejscowe lub uogólnione, powierzchniowe, ropne zapalenia skóry. W badaniu wzięło udział 14 samców i 26 samic w wieku od 1 roku do 12 lat. Średni wiek zwierząt wynosił 3,8 lat. Psy należały do różnych ras: 8 mieszańców, 6 owczarków niemieckich, 4 west highland teriery, 4 jamniki, 4 labradory, 2 boksery, 2 beagle, 2 shih tzu, 2 maltańczyki, 2 jack russel teriery, 2 american staffordhire teriery oraz 2 shar-pei’e.

Zakwalifikowane do badania psy były leczone z zastosowaniem szamponu z 3-proc. chlorheksydyną. Czas badania wynosił 28 dni (cztery tygodnie). Kąpiele przeprowadzano trzy razy w pierwszym tygodniu, dwa razy w drugim i trzecim tygodniu oraz raz w czwartym tygodniu. W pierwszych trzech tygodniach leczenia kąpiele były przeprowadzane w klinice weterynaryjnej przez odpowiednio przeszkolony personel. W ostatnim tygodniu badania ostatnią kąpiel właściciele przeprowadzali w domu po uprzednim przeszkoleniu. Każdy z właścicieli musiał co najmniej raz uczestniczyć w kąpieli przeprowadzanej w klinice. Każda z kąpieli odbywała się w ciepłej wodzie wg ściśle ustalonego schematu, który obejmował: dokładne zmoczenie skóry i sierści wodą, nakładanie szamponu, spienianie, masowanie. Następnie szampon z 3-proc. chlorheksydyną pozostawał na skórze (czas oddziaływania) przez 10 minut. Piana była spłukiwana, psy wycierane były jednorazowymi ręcznikami fryzjerskimi i suszone na wolnym powietrzu. Psy były poddane badaniom klinicznym i dermatologicznym w 1., 14. i 28. dniu.

Skuteczność i tolerancję szamponu oceniali również właściciele zwierząt. Każdy właściciel otrzymał formularz dotyczący intensywności świądu na początku badania i drugi formularz dotyczący skuteczności leczenia i tolerancji, który wypełniał na końcu badania.

Wyniki przeprowadzonego badania wskazują na wysoką skuteczność kliniczną szamponu zawierającego 3-proc. chlorheksydynę stosowanego jako jedyne leczenie w przypadku ropowic powierzchownych u psów. Wszystkie oceniane parametry kliniczne, takie jak: rumień, obecność grudek i krost, świąd, nieprzyjemny zapach i łuszczenie, ulegały stopniowej poprawie zarówno w 14., jak i 28. dniu badania. Wskazaniem ulotkowym do stosowania tego produktu są ropne zapalenia skóry o różnej etiologii. U pacjentów zakwalifikowanych do tego badania nawracające ropowice skóry występowały jako powikłania chorób alergicznych. Zastosowanie szamponu zawierającego 3-proc. chlorheksydynę jest zatem bardzo interesujące, gdyż pozwala na stosowanie leczenia wyłącznie miejscowego, bez ogólnoustrojowego stosowania antybiotyków. Dzięki tej metodzie leczenia można ograniczyć powstawanie antybiotykooporności bakterii, szczególnie gronkowców metycylinoopornych i wieloopornych.

Zmniejszenie łuszczenia i świądu po kąpielach również zasługuje na baczną uwagę, gdyż dzięki temu u psów cierpiących na atopowe zapalenie skóry można stosować obniżone dawki leków immunosupresyjnych lub całkowicie zaprzestać ich stosowania, co pozwoli na uniknięcie silnych działań ubocznych tych leków. Zaobserwowano duże zadowolenie właściciela z zastosowania badanego produktu. Prawie wszyscy potwierdzili zarówno skuteczność, jak i bezpieczeństwo stosowanego szamponu, jest to bardzo ważne w przypadku psów atopowych, których skóra może reagować podrażnieniem na substancje zawarte w preparatach miejscowych. Użytkownicy określili produkt jako łatwy i przyjemny w użyciu.

dr n. wet. Dorota Pomorska-Handwerker
specjalista chorób psów i kotów w Lubelskiej Poliklinice Weterynaryjnej SC