Od zawsze wiedziałam, że będę leczyć – wywiadu udzieliła lek. wet. Katarzyna Bugiel-Stabla #vetpress #kobietynauki

Wszystko zaczęło się od badania nowotworu układu chłonnego u psów. Jakie założenia towarzyszyły Pani, gdy rozpoczynała Pani swoje badania?

Dane epidemiologiczne pokazują, iż chłoniak multicentryczny najczęściej występuje u samców, w dalszej kolejności u samic kastrowanych i najrzadziej u samic niekastrowanych. Podobne statystyki obserwuje się u ludzi, gdzie drugi szczyt zachorowań notowany jest u kobiet po menopauzie. Wraz z moją promotor prof. Aleksandrą Pawlak założyłyśmy więc, że rolę w procesie transformacji nowotworowej mogą odgrywać estrogeny. Przyjęłyśmy hipotezę, iż pochodne estrogenowe będą działać proapoptotycznie na linie komórkowe chłoniaka i białaczki, a co za tym idzie, przebieg choroby może zależeć od poziomu ekspresji receptora estrogenowego na komórkach nowotworowych. W tym momencie badamy nasze założenia na materiale od psich pacjentów.

Swoją pracę przygotowuje Pani pod okiem prof. Aleksandra Pawlak. Jak rozwinęła Panią ta współpraca?

Prof. Pawlak jest znanym specjalistą z zakresu cytometrii przepływowej oraz fenotypizacji chłoniaków i białaczek psów tą właśnie metodą. Nasza współpraca rozpoczęła się już w trakcie moich studiów, kiedy nie miałam pojęcia, na czym polega praca w laboratorium. To między innymi dzięki wiedzy przekazanej przez Prof. Pawlak udało mi się zrobić dobre wrażenie podczas stażu we Włoszech.

Dla wielu osób tematyka Pani pracy z pewnością jest i będzie niezwykle interesującym zagadnieniem. W jakiej fazie są Pani badania i kiedy szersze grono odbiorców będzie mogło zapoznać się z ich wynikami?

Na ten moment mamy 41 przebadanych psów z Polski i 35 z Włoch. Dane są zbierane i opracowywane. Do końca programu „ONCOFLOW” pozostało nam jeszcze pół roku, więc liczba ta prawdopodobnie się podwoi. W maju tego roku wyniki zostaną zaprezentowane na Kongresie European Society of Veterinary Oncology.

Medycyna ludzka od lat bada receptory estrogenowe w kierunku ich ekspresji i wpływu na przebieg nowotworów hematopoetycznych, jednak w leczeniu zwierząt to wciąż nowe podejście do tematu. Jak Pani sądzi, dlaczego do tej pory na szerszą skalę nie podjęto tej kwestii w medycynie weterynaryjnej?

Dwa lata temu, również zadawałyśmy sobie to pytanie. Teraz już znamy odpowiedź. Wpływ estrogenów na organizm jest modulowany przez kilka rodzajów receptorów estrogenowych, z czego najważniejsze to ERα i ERβ. U ludzi, na komórkach chłoniaka i białaczki, ulega zwiększonej ekspresji receptor estrogenowy beta. Sądzono, że analogiczna sytuacja będzie miała miejsce u psów i kiedy w 1980 roku nie uwidoczniono ekspresji ERβ, zaniechano dalszych badań. Bo po co badać coś, czego u psa nie ma? Przyznam, że sama najadłam się strachu, kiedy na początku mojego doktoratu faktycznie nie mogłyśmy dowieść ekspresji ERβ na komórkach chłoniaka psa. Okazało się jednak, że u psów jest zupełnie odwrotnie: ekspresji ulega drugi receptor – ERα.

W ramach doktoratu podjęła Pani współpracę z Uniwersytetem w Mediolanie. Rozpoczynając swoją pracę spodziewała się Pani, że projekt zainteresuje tak szerokie grono osób, w tym ekspert z zakresu onkologii prof. Stefano Comazzi?

Szczerze mówiąc jestem zupełnie zaskoczona, oczywiście pozytywnie, tym, jak duże zainteresowanie budzi temat mojej pracy doktorskiej wśród onkologów i patologów. Prof. Comazziego poznałam podczas jednej z konferencji w Szwajcarii. Było to w czasie, w którym pomysł dopiero kiełkował i nie ukrywam, że pytałam wtedy kilku specjalistów o opinię. Ku mojej wielkiej radości, prof. Comazzi od razu zgodził się na współpracę. Cieszę się także z tego, jak bardzo zainteresowani tematem są właściciele zwierząt, lekarze innych specjalności np. rozrodu oraz behawioryści.

Czy to prawda, że efektem równolegle prowadzonych badań ma być międzynarodowa publikacja podsumowująca Państwa doświadczenia?

Tak, to prawda. Mamy nadzieję, że ostateczna publikacja ukaże się w 2023 roku.