Wybrane zagadnienia dotyczące organizacji i odbywania praktyk zawodowych w zakładach leczniczych dla zwierząt. Cz. I

Praktyki stanowią istotny element kształcenia zawodowego. W ich trakcie przyszły profesjonalista ma możliwość poznania środowiska pracy i sprawdzenia przygotowania do wykonywanych czynności. Zasady odbywania praktyk regulują przepisy prawa. Minimalny czas obowiązkowych praktyk został uwzględniony w programach nauczania. Praktykant zobowiązany jest do: zrealizowania praktyki zgodnie z ustalonym programem, przestrzegania ustalonego przez zakład porządku i dyscypliny pracy, zasad BHP i ochrony przeciwpożarowej oraz zachowania tajemnicy służbowej, tajemnicy lekarskiej oraz ochrony poufności danych. Uczestnicy praktyk (organizatorzy i praktykanci) powinni mieć świadomość odpowiedzialności prawnej i ponoszenia konsekwencji swoich działań lub zaniechań.

Celem praktyk zawodowych jest łączenie wiedzy teoretycznej z praktycznymi aspektami wykonywania zawodu oraz ułatwienie absolwentom uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania przyszłej pracy. To także rodzaj praktycznego sprawdzianu dla studentów i absolwentów w związku z wybranym zawodem. Możliwość skonfrontowania wyobrażeń o zawodzie z realiami. Ze strony pracodawcy jest to szansa na wypróbowanie młodych adeptów zawodu i możliwość poznania ich teoretycznego przygotowania zawodowego, umiejętności zastosowania teorii w praktyce oraz kompetencji indywidualnych do wykonywania zawodu. Osoby odbywające praktyki reprezentują zróżnicowany poziom profesjonalizmu i przygotowania do wykonywanych działań. Często przewidziany programem nauczania czas praktyk jest zbyt krótki i praktykanci nie mają możliwości w pełni wdrożyć się w rutynowe czynności, ale, cytując powiedzenie, którego autorem jest Swami Sivananda: „Jeden gram praktyki jest lepszy niż tona teorii”.

Zakres praktyk

Praktyka to doświadczenie zawodowe na przyszłość. W jej ramach można zdobyć nowe umiejętności oraz sprawdzić zdobytą podczas nauki wiedzę teoretyczną. Zakres obowiązkowych praktyk dla uczniów i studentów powinien pokrywać się ze standardami programowymi kształcenia na kierunkach technik weterynarii i weterynaria. Nadzór dydaktyczny nad przebiegiem praktyk prowadzi osoba wyznaczona przez uczelnię (kierownik praktyk). Zakres dydaktyczny praktyk nieobowiązkowych regulowany jest na podstawie indywidualnych ustaleń między ZLZ a praktykantem.

Kwestię odrębną stanowi zakres czynności, jakie może samodzielnie, ale zawsze pod nadzorem, wykonywać praktykant. Znany brytyjski lekarz weterynarii i pisarz, James Herriot, na kartach jednej ze swoich powieści tak opisywał „zakres” czynności wykonywanych przez jego praktykantów – „Chętnie przyjmowałem do siebie na praktykę studentów weterynarii. Pomagali mi, nosząc instrumenty i przytrzymując zwierzęta, otwierali bramy i byli miłymi towarzyszami długich godzin jazdy. Oni natomiast mogli się od nas wiele nauczyć, a także poznać praktyczną stronę naszego zawodu, co stanowiło bezcenne doświadczenie” (J. Herriot: Boże stworzenia. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 1999, s. 51, tłum. Zbigniew A. Królicki).

Art. 14 Kodeksu Etyki Lekarza Weterynarii głosi: „Lekarz weterynarii prowadzący szkolenie praktyczne dla uczniów średnich szkół weterynaryjnych, studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej oraz lekarzy weterynarii, może zezwolić biorącym udział w szkoleniu na prowadzenie badań zwierząt i badań diagnostycznych, leczenie zwierząt oraz wykonywanie zabiegów chirurgicznych wyłącznie w jego obecności”. Powyższy zapis należy zestawić z art. 13 ust. 1 Kodeksu: „Kierownik zakładu leczniczego dla zwierząt nie dopuszcza, aby czynności, do których wykonywania uprawniony jest wyłącznie lekarz weterynarii, wykonywały inne osoby” – oraz art. 3 (zakres uprawnień technika weterynarii) Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o zakładach leczniczych dla zwierząt. Tak wiec, planując i organizując praktyki na terenie ZLZ, pamiętajmy o rozważnym wyborze czynności, które pozwalamy wykonywać praktykantom.

Niezależnie bowiem od tego, czy czynności lekarsko-weterynaryjne wykonywane są pod nadzorem lekarza weterynarii, czy poza nim, z pewnością uczniowie szkół ponadgimnazjalnych (przyszli technicy) i studenci wydziałów medycyny weterynaryjnej (przyszli lekarze weterynarii) nie posiadają uprawnień do wykonywania czynności zarezerwowanych dla lekarza weterynarii posiadającego prawo wykonywania zawodu. Umożliwiając praktykantom wykonywanie czynności zarezerwowanych dla lekarzy weterynarii, narażamy się na odpowiedzialność prawną.