Wpływ doboru gum udojowych na przebieg procesu doju

Mastitis jest stanem zapalnym gruczołu mlekowego. Poza nielicznymi wyjątkami, jak np. tuberkuloza czy leptospiroza, większość patogenów dostaje się do wnętrza wymienia drogą galaktogenną, czyli przez kanał strzykowy. Z tego powodu ochrona skóry, jak i pozostałych struktur strzykowych, powinna być nieodłącznym elementem profilaktycznych programów kontroli jakości mleka. Jednym z przykładów może być program stworzony przez Polskie Stowarzyszenie ds. Mastitis (ryc. 1).

Ryc. 1. Program kontroli jakości mleka zaproponowany przez Polskie Stowarzyszenie ds. Mastitis

Kluczową funkcją brodawek gruczołu mlekowego jest dostarczenie mleka młodemu cielęciu, jednak w związku z rozwojem hodowli i rosnącym zapotrzebowaniem na produkty mleczne strzyki krów w ciągu ostatnich dziesięcioleci zostały przystosowane do doju mechanicznego. Nowoczesny sprzęt udojowy niewątpliwie poprawia wydajność oraz warunki higieniczne produkcji mleka, zapewniając delikatny, pełny i szybki dój. Niestety brak odpowiedniego przygotowania krów przed dojem, zły dobór i nieumiejętna obsługa maszyny udojowej mogą prowadzić do pogorszenia się kondycji strzyków, co ma bezpośredni, negatywny wpływ na dobrostan zwierząt i jakość produkowanego mleka.

Struktury strzyków stanowią podstawową barierę obronną zapobiegającą przedostawaniu się bakterii do wnętrza gruczołu. Skóra strzyków, wydzielina gruczołów, kwaśny odczyn oraz mikrobom wytwarzają nieprzyjazne środowisko dla namnażających się bakterii.

Wielkość strzyku zależy od rasy zwierzęcia, wieku, jak i wydajności mlecznej. Większość krów HF ma strzyki o długości 20-90 mm przy średnicy 18-36 mm. Strzyki mogą zwiększać swoje wymiary w trakcie doju – średnica jest w stanie powiększyć się o 35%, a długość nawet o 50%. Należy zaznaczyć, że wymiary nie powiększają się dwukierunkowo. W zależności od przygotowania krowy do doju, typu pulsacji czy doboru gumy udojowej, strzyki mogą się wydłużać i wysmuklać bądź skracać i grubieć.