Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD) − opis przypadków

Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD) jest wrodzoną wadą serca, która powstaje w wyniku nieprawidłowego rozwoju poduszeczek wsierdzia, doprowadzając do połączenia między prawym i lewym przedsionkiem serca, przez który występuje najczęściej swobodny przepływ krwi. Wada ta może być wadą izolowaną (pojedynczą). Współistniejąc z zaburzeniami w budowie zastawek przedsionkowo-komorowych i ubytkiem w przegrodzie międzykomorowej, należy natomiast do wad wrodzonych serca sklasyfikowanych we wspólną grupę o nazwie ubytki typu kanału przedsionkowo-komorowego (AVC – atrioventricular canal). Wada ta w formie wrodzonej najczęściej dotyczy psów rasy bokser, Cavalier King Charles Spaniel oraz owczarek niemiecki (5), chociaż opisywano ją również u kotów (12), najczęściej rasy europejskiej (5) oraz królików (13). Co ciekawe, ponad 80% zwierząt cierpiących na wrodzony ubytek przegrody międzyprzedsionkowej nie wykazuje objawów klinicznych, a u ok. 20% psów i mniej niż 2% kotów w osłuchiwaniu serca, czyli badaniu najbardziej dostępnym w gabinecie weterynaryjnym pierwszego kontaktu, nie stwierdza się obecności szmeru sercowego (5).

Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej – klasyfikacja

Ze względu na obecność ubytku przegrody międzyprzedsionkowej w kilku wadach wrodzonych serca, jak i przebiegu niektórych chorób nabytych, dość trudno jest jednoznacznie podzielić tę nieprawidłowość w obrębie budowy serca.

Zgodnie z obecną nomenklaturą (4) wyróżnia się następujące rodzaje wrodzonych ubytków w przegrodzie międzyprzedsionkowej:

-ubtek typu otworu pierwotnego (ostium primum atrial septal defect − ASDI) − inaczej nazywany częściowym kanałem przedsionkowo-komorowym (partial atrioventricular canal − PAVC) ubytek o półksiężycowatym kształcie występujący w dolnej części przegrody międzyprzedsionkowej, tuż ponad poziomem pierścienia zastawkowego zastawek przedsionkowo-komorowych, ubytkowi temu towarzyszą nieprawidłowości w obrębie zastawki mitralnej, co skutkuje jej niedomykalnością,

-ubytek typu otworu wtórnego (ostium secundum atrial septal defect − ASDII) − najczęstsza postać u ludzi, spowodowana brakiem fragmentu przegrody pierwotnej, zlokalizowana jest w miejscu dołu owalnego, w centralnej części przegrody, część ludzi z ubytkiem typu ostium secundum doświadcza nieprawidłowej budowy zastawki mitralnej i tzw. wypadania płatka zastawki mitralnej,

-ubytek typu zatoki żylnej (sinus venosus atrial septal defect − ASDsv) − defekt pozostałości embrionalnej zatoki żylnej, lokalizuje się blisko ujścia żyły głównej górnej (typ górny) lub żyły głównej dolnej (typ dolny); u ludzi wada prawie zawsze wiąże się z nieprawidłowym spływem krwi z żył płucnych,

-ubytek typu zatoki wieńcowej (coronary sinus atrial septal defect − ASDcs) − znajduje się w części przegrody międzyprzedsionkowej, która stanowi granicę między zatoką wieńcową a lewym przedsionkiem; zapewnia komunikację między lewym a prawym przedsionkiem przez ujście zatoki wieńcowej, u ludzi często towarzyszy mu lewostronna żyła główna górna uchodząca do lewego przedsionka w okolicy podstawy lewego uszka serca lub do zatoki wieńcowej,

-wspólny przedsionek (pojedynczy przedsionek) − występuje wspólna, jedna jama przedsionka serca, w której dochodzi do mieszania się krwi utlenowanej i odtlenowanej,

-kilka współistniejących ubytków w obrębie przegrody międzyprzedsionkowej − przegrodę międzyprzedsionkową możemy podzielić na pięć części, wadę stwierdzamy w momencie, kiedy ubytek znajduje się w kilku z nich, np. w miejscu ubytku zatoki wieńcowej i otworu wtórnego.