Trudne porody u małych gryzoni domowych

Postępowanie

Pomoc lekarska, jakiej możemy udzielić, zależy od tego, co się dzieje, jaka jest przyczyna dystocji.
W przypadku przyczyny leżącej po stronie płodów:

• jeżeli płód jest zaklinowany w drogach rodnych i wystaje częściowo na zewnątrz, można próbować wyciągnąć go ręcznie lub przy pomocy kleszczyków, używając równocześnie lubrykantów (6);
• jeśli płód jest źle ustawiony w okolicy wejścia do kanału, poprzez powłoki brzuszne można próbować ustawić go prawidłowo.

Jeżeli nasze wysiłki nie przynoszą szybko dobrych efektów, należy przygotować samicę do operacji. Leczeniem z wyboru jest jak najszybsze wykonanie kastracji bądź cesarskiego cięcia. Zwlekanie kilku godzin znacząco zmniejsza szansę małych na przeżycie (4).

Osobiście skłaniam się bardziej ku kastracji takiej samicy. Dlaczego? Samice, które raz miały problemy porodowe, znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka, jeśli chodzi o powtórzenie się takiej sytuacji w przyszłości. Kastracja jest zabiegiem szybszym, dającym większe szanse na przeżycie zarówno matce, jak i jej potomstwu. Samice trafiają zazwyczaj do lecznicy po wielu godzinach nieudanego porodu i są słabe. Im krótszy zabieg, tym większe szanse na ich przeżycie. Rzadko są to cenne samice rozrodowe, których dalsza możliwość rodzenia jest istotną sprawą dla właścicieli. Dlatego we własnej praktyce najczęściej wraz z właścicielem decydujemy o kastracji takich samic.

A co w przypadku, gdy problemem jest atonia macicy? Po wykluczeniu za pomocą zdjęcia RTG możliwości, że przyczyną dystocji jest zaklinowanie płodu, można próbować pobudzić macicę środkami farmakologicznymi. Stosuje się w tym celu następujący schemat:

• podanie podskórne ciepłych płynów (Nacl lub płynu Ringera z mleczanami) w ilości 1-3 ml – w zależności od wielkości pacjentki;
• na 10-15 minut przed podaniem oksytocyny, w celu wzmocnienia siły skurczów można podać sól glukonianu wapnia (100 mg/kg dootrzewnowo) (12);
• oksytocynę podaje się w dawce 0,2-3 U, IM, SC (12).

Jeżeli mimo takiego leczenia poród nie zakończy się w ciągu 4 godzin (4), należy wykonać kastrację bądź cesarskie cięcie. Jeżeli po podaniu oksytocyny w ciągu 15 minut nie zaczną się pojawiać na świecie młode, również należy szykować samicę do zabiegu (12).

Ponieważ w literaturze trudno znaleźć opisy konkretnych przypadków, dołączę do tej pracy przykładowe komplikacje porodowe, z którymi spotkałam się osobiście.

Przypadek 1.

Szczurzyca, w wieku około sześciu miesięcy, trafiła do mnie z powodu utrzymującego się krwawienia z pochwy bez dalszego postępu porodu. Długość trwania ciąży była przez właścicieli nie do określenia. Krwawienie trwało już od kilku godzin, samica była bardzo słaba. Zaawansowana ciąża była klinicznie ewidentna.

Na wykonanym zdjęciu RTG nie widać było zaklinowanych w drogach rodnych płodów, jednak ze względu na zły stan kliniczny samicy nie podjęliśmy próby postępowania farmakologicznego, tylko od razu przystąpiliśmy do operacji – usunięcia macicy wraz ze znajdującymi się w niej płodami. Samica znieczulona została przy pomocy narkozy wziewnej (izofluran).

W trakcie zabiegu okazało się, że płody są martwe, nie były wiec podejmowane próby reanimacji. Jeden spośród pięciu płodów był już w stanie częściowego rozkładu. Z macicy wydobywał się gnijący zapach. Macica była zmieniona zapalnie.

Samica przeżyła zabieg, niestety, pomimo antybiotykoterapii, w ciągu dwóch dni rozwinęło się zapalenie otrzewnej i samica zmarła.