Program rehabilitacyjny dla pacjenta leżącego
Planując program rehabilitacyjny dla pacjenta leżącego, należy pamiętać zarówno o pierwotnej przyczynie immobilizacji, jak i o konsekwencjach takiego stanu. Program powinien zawierać zatem dwie części: pierwszą – ukierunkowaną na źródło problemu – oraz drugą – rehabilitacyjno-pielęgnacyjną.
Celem drugiej części rehabilitacji jest zapobieganie różnorodnym powikłaniom związanym z przedłużonym unieruchomieniem lub ograniczeniem ruchu. Stosujemy zarówno metody kinezyterapeutyczne, jak i zabiegi fizykalne oraz masaż. W zakres opieki nad pacjentem leżącym wchodzą również czynności pielęgnacyjne: mycie, toaleta uszkodzeń skóry.
W konsekwencji przedłużającego się unieruchomienia dochodzi do szeregu patologicznych zmian. Powstawanie przykurczów mięśni i tkanek okołostawowych zależy od pierwotnej przyczyny unieruchomienia (urazu, stanu zapalnego, zaburzeń neurologicznych), jak również od czynników takich jak pozycja, w jakiej znajdują się kończyny (ponieważ niefizjologiczne ułożenie kończyn sprzyja skracaniu włókien mięśniowych) oraz zdolności regeneracyjnych tkanek i zmian troficznych, jakim ulegają. Przewlekła immobilizacja sprzyja wystąpieniu obrzęków, które również zwiększają ryzyko pojawienia się przykurczów. W rezultacie dochodzi do ograniczenia zakresu ruchu w stawach. Jednocześnie, na skutek nieobciążania kończyn i braku lub ograniczenia aktywnego ruchu w stawach, pogarsza się kondycja chrząstek stawowych, osłabieniu i atrofii ulegają mięśnie. Brak stymulacji receptorów proprioceptywnych skutkuje zaburzeniami czucia głębokiego i w efekcie upośledzeniem równowagi i koordynacji ruchowej. Aby minimalizować nasilenie wystąpienia tych zjawisk, możemy stosować metody kinezyterapeutyczne takie jak: ćwiczenia bierne, ćwiczenia rozciągające, pionizacja i zmiana pozycji oraz – wobec braku przeciwwskazań – niektóre ćwiczenia aktywne.
Ćwiczenia bierne
Mają na celu poprawę odżywienia chrząstek stawowych, zmniejszenie ryzyka wystąpienia przykurczów torebek stawowych, stymulację receptorów proprioceptywnych, usprawnienie krążenia krwi i limfy. Wykonujemy je dla wszystkich dostępnych stawów we właściwych dla nich zakresach ruchu, nie zapominając o ślizgu między kośćmi nadgarstka oraz między kośćmi stępu. Wykonujemy początkowo po 10, docelowo po 15-20 powtórzeń dla każdego z zakresów ruchu, po 3-4 razy dziennie.
Jedną z podstawowych metod wykonywania ćwiczeń rozciągających jest rozciąganie statyczne. Doprowadzamy ruch do maksimum zakresu i przytrzymujemy w tej pozycji przez 10-15 sekund, następnie nieznacznie pogłębiamy i przytrzymujemy przez kolejne 10-15 sekund, po czym powoli odpuszczamy. Zaczynamy od wykonywania 5-6 powtórzeń 3-4 razy dziennie i stopniowo zwiększamy tę liczbę do 20 powtórzeń. Należy pamiętać, że każde ćwiczenie rozciągające wykonujemy po uprzednim przygotowaniu (rozgrzaniu mięśni i okolicy stawów, masażu), nigdy „na zimno”. Poszczególne manipulacje wykonujemy powoli, bez energicznego, pulsacyjnego pogłębiania, ponieważ paradoksalnie może to doprowadzić do zwiększenia napięcia mięśni.
Bardzo istotnymi elementami opieki nad pacjentem leżącym są pionizacja i regularna zmiana pozycji. Pionizacja stanowi stymulację propriocepcji oraz element profilaktyki zaburzeń ze strony układu oddechowego (zaburzenia oddechu prowadzące do niedodmy, zalegania wydzieliny w drogach oddechowych, zapalenia płuc). Pionizację wykonujemy co 4 godziny, posiłkując się temblakami, uprzężami i szelkami rehabilitacyjnymi oraz innego typu podwieszkami. Jeśli stan pacjenta na to pozwala, można skorzystać także z odpowiedniej piłki rehabilitacyjnej. W czasie wykonywania pionizacji zwracamy baczną uwagę na prawidłowe ustawienie kończyn na podłożu. Czas ćwiczenia dostosowujemy do stanu pacjenta i wydłużamy stopniowo, średnio do około 10-15 minut. Następnie zmieniamy pozycję, w jakiej ułożone jest zwierzę.
Regularna zmiana pozycji jest jedną z podstawowych czynności wykonywanych w celu uniknięcia odleżyn oraz powikłań ze strony układu oddechowego. Sprowadza się do ułożenia pacjenta po zakończonej pionizacji na drugim boku lub ewentualnie w pozycji mostkowej. W ten sposób, co 4 godziny zmieniając punkty podparcia ciała, ograniczamy ryzyko lokalnego niedokrwienia skóry. Ta istotna i – jak się wydaje – prosta czynność często stanowi pewne wyzwanie, ponieważ wielu pacjentów zdolnych do samodzielnej zmiany pozycji wyraźnie preferuje leżenie na jednym boku i po zmianie uparcie układają się w pozycji mostkowej, próbując wrócić do pierwotnego ułożenia.
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2608 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ogólnopolski Dzień Koni
Koń od setek lat zajmował stałe miejsce w polskim krajobrazie, w polskim życiu, i w polskiej symbolice narodowej. Stanowił również symbol bogactwa, bowiem nie każdego było na niego stać. Zwierzęta te przez długi czas były popularnymi zwierzętami pociągowymi, pełniły też funkcje transportowe czy pracowały w gospodarstwach. Rozwój techniki zmienił jednak nieco rolę koni, we współczesnym […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Title Swine pleuropneumonia – diagnostics and management Streszczenie Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Streszczenie Pleuropneumonia i mykoplazmowe zapalenie płuc są chorobami układu oddechowego świń, które wywołują szczególnie duże straty ekonomiczne. Rozpoznawanie wymienionych chorób jest stosunkowo proste. Profilaktyka oparta jest na stosowaniu szczepionek. W Polsce dostępnych jest wiele szczepionek przeciwko MPS oraz kilka biopreparatów przeciwko App. Ich efektywność jest zróżnicowana i zależna od właściwości szczepów wywołujących choroby oraz składu […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Streszczenie Stomatologia koni jest dziedziną medycyny weterynaryjnej, w której nadal jest więcej pytań niż odpowiedzi. Jednak ze względu na dynamiczny jej rozwój, a także rosnącą świadomość właścicieli koni oraz profesjonalistów zajmujących się ich obsługą i treningiem zapotrzebowanie na usługi z tego obszaru stale rośnie. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, lekarze weterynarii specjalizujący się w stomatologii koni […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Analiza oceny przypadków klinicznych przy podejrzeniu braku skuteczności działania antybiotyków. Jak powinno wyglądać drzewo decyzyjne i na jakie pytania należy podczas takiej analizy odpowiedzieć? Co zrobić, aby zwiększyć skuteczność terapii? Czasem wystarczy tylko odpowiedzieć na kilka prostych pytań. Z punktu widzenia hodowcy główne kryteria oceny terapii przeciwbakteryjnej to wyraźne złagodzenie, a następnie ustąpienie objawów klinicznych […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]