Masaż – jakiemu pacjentowi pomoże, a jakiemu może zaszkodzić?

Wskazania do zastosowania masażu

Istnieje bardzo wiele wskazań do zastosowania masażu u zwierząt. Po pierwsze, po zabiegach operacyjnych narządów ruchu masaż stosuje się w celu utrzymania ruchomości stawów i tkanek miękkich oraz zapobiegania dalszym dysfunkcjom, jak również w celu przyspieszenia gojenia się ran oraz wchłaniania się blizn pooperacyjnych. Z kolei w przewlekłych stanach zapalnych mięśni, stawów, ścięgien czy pochewek ścięgnistych masaż wywołuje pobudzenie krążenia, powodujące szybsze dostarczenie do chorych tkanek substancji odżywczych.

Nie można pominąć porażenia spastycznego, gdy masaż jest nieodzowny, ma za zadanie rozluźnienie porażonych mięśni, co przynosi zwierzęciu niewątpliwą ulgę. U zwierząt z zanikami mięśniowymi powstałymi na skutek bezczynności lub niedoczynności ruchowej masaż pobudza odżywianie mięśni i przyrost tkanki. W przewlekłych zaburzeniach równowagi masaż poprawia czucie głębokie, działa relaksująco, wpływa na napięcie i siłę mięśni. Także w porażeniach i niedowładach wiotkich zabieg masażu pobudza i zwiększa napięcie mięśniowe oraz utrzymuje zdolność włókien mięśniowych do skurczów.

Z kolei w różnego rodzaju chorobach mięśniowo-szkieletowych prowadzących do zaburzeń ruchu masaż daje bardzo dobre rezultaty. W stanach po zdjęciu opatrunku gipsowego, w celu uniknięcia lub rozciągnięcia zrostów, także niezbędny jest właściwy masaż. Masaż stosuje się również u zwierząt po zabiegach rekonstrukcji więzadeł, a także po amputacjach i różnego rodzaju złamaniach.

U psów wyścigowych oraz biorących udział w zawodach typu agility, flyball czy frisbee stosuje się masaż przedwysiłkowy – rozgrzewający – i powysiłkowy – przyspieszający regenerację.

W końcu masaż stosuje się również przy stłuczeniach, skręceniach, krwiakach, obrzękach, nerwobólach, zespole końskiego ogona, spondylozie, dyskopatii, dysplazji stawów biodrowych, łokciowych i ramiennych, przykurczach stawowych i mięśniowych, zerwaniu włókien mięśniowych, przy zrostach poiniekcyjnych. U cierpiących zwierząt stosuje się go jako zabieg rozluźniający, relaksujący i uspokajający oraz przeciwbólowy.

Przeciwwskazania

Masaż jest bardzo powszechnie stosowanym zabiegiem w rehabilitacji, jednak nie oznacza to, że można stosować go u każdego pacjenta. Istnieją bowiem przeciwwskazania do wykonywania tego zabiegu u niektórych pacjentów. I tak podstawowym przeciwwskazaniem dla zoofizjoterapeuty jest brak zgody lekarza weterynarii na poddanie danego zwierzęcia takiemu zabiegowi. Zawsze pamiętajmy, że to lekarz decyduje i że zabiegi powinny być wykonywane zgodnie i ściśle z jego zaleceniami. Przede wszystkim masażu nie możemy wykonywać u pacjentów z gorączką, u zwierząt w ciąży i podczas rui.

Przeciwwskazaniami są też: krwotok lub ryzyko jego wystąpienia, wstrząs, blokady dostawowe oraz ostre i podostre stany zapalne. Masażu nie należy stosować u zwierząt z chorą skórą (gdyż może on przyczynić się do rozprzestrzenienia się choroby na partie skóry jeszcze nie zainfekowane), a także u zwierząt, u których na skórze nastąpiło przerwanie ciągłości tkanek. Nie należy też stosować masażu u zwierząt cierpiących na choroby zakaźne i ostre choroby wirusowe, u zwierząt, które mają przeczulicę skóry i u których na skórze występują jakiekolwiek stany ropne. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do masażu są nowotwory. Masaż przeprowadzany u takich pacjentów mógłby przyspieszyć rozwój choroby.

Masażu nie powinno się wykonywać u zwierząt w bezpośrednim okresie po urazie (ok. 72 h), jak również u tych, u których doszło do krwawienia wewnętrznego, zerwania mięśnia czy wypadnięcia jądra miażdżystego. Problemy krążeniowe – zapalenie żył – i poważne choroby układu nerwowego też są przeciwwskazaniem do masażu.

Może się zdarzyć tak, że pomimo braku medycznych przeciwwskazań niektóre zwierzęta nie będą tolerowały masażu, wówczas dla dobra pacjenta należy odstąpić od wykonania takiego zabiegu.

Jednakże w wielu przypadkach masaż jest istotnym składnikiem prawidłowej rehabilitacji. Masaż ma bardzo pozytywne oddziaływanie na organizm zwierzęcia. Przyspiesza przemianę materii i wspomaga usuwanie zbędnych metabolitów. Poprawia czucie głębokie i stymuluje przewodnictwo nerwowe. Pomaga odzyskiwać prawidłową ruchomość w stawach; zapobiega procesom zwyrodnieniowym w stawach, spowalnia je, a czasem nawet zatrzymuje. Zwiększa siłę i wytrzymałość mięśni, przyczynia się do przyrostu masy mięśniowej. Masaż wzmacnia torebki stawowe, więzadła i ścięgna. Zmniejsza dolegliwości bólowe, a nawet znosi je całkowicie. Poprawia natlenienie i odżywienie tkanek oraz wspiera procesy regeneracyjne w organizmie. Stąd korzyści, jakie daje masaż, są praktycznie nie do przecenienia.

Roksana Wójcik