Psia otologia okiem praktyka

W przypadku otologii ostre stany zapalne upośledzają procesy samooczyszczenia się ucha nawet u zwierząt, których budowa kanału słuchowego nie odbiega od tego widywanego w podręcznikach. Co w wypadku gdy do gabinetu trafia zwierzę o anatomicznie zwężonym kanale słuchowym? Jak zadbać o jego uszy?

Ze zwężonym przewodem słuchowym będziemy mieć do czynienia w dwóch sytuacjach. Po pierwsze – są to psy z wrodzonym zwężeniem kanału słuchowego, wśród których najbardziej zaawansowane zmiany widujemy u osobników rasy shar pei. U takich zwierząt istnieje wskazanie do stałej profilaktyki – regularnego czyszczenia kanałów słuchowych przez właściciela. W takich przypadkach nie ma zastosowania zasada o unikaniu zbędnych zabiegów.

Jednak często trafiają do nas pacjenci ze zwężonymi kanałami słuchowymi na skutek przewlekłego zapalenia trwającego latami. W takich przypadkach rutynowe czyszczenie nie sprawdza się z uwagi na brak możliwości penetracji preparatu do kanału poziomego. U takiego pacjenta należy przeprowadzić szczegółową diagnostykę obrazową, która pomoże nam określić stopień nasilenia zmian i ustalić rokowanie. W przypadkach kiedy dochodzi do kostnienia ścian kanałów słuchowych, mamy niewielkie szanse na powodzenie terapii – takie zmiany są nieodwracalne. Pacjent z tak zaawansowanymi zmianami powinien zostać skierowany na zabieg chirurgiczny częściowej lub całkowitej resekcji kanału słuchowego, ponieważ jest to jedyne rozwiązanie, które pozwoli na przywrócenie komfortu życia.

Otitis externa to jedna z częstszych przypadłości zwierząt domowych. Jakie aktywności zwierzęcia mogą sprzyjać powstawaniu stanów zapalnych?

Najbardziej narażona na zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego jest grupa psów pływających, w szczególności jeśli towarzyszy temu nurkowanie. Z mojego doświadczenia są to najczęściej psy rasy labrador retriever, z których część pływa również zimą. Jest to grupa ryzyka z uwagi na długotrwały kontakt wody z nabłonkiem kanału słuchowego, co może skutkować jego maceracją. Dodatkowo zbiorniki wodne, zwłaszcza stojące, są rezerwuarem bakterii, na przykład pałeczki ropy błękitnej. O ile nie jest ona bezpośrednią przyczyną zapalenia w zdrowym uchu, o tyle już maceracja nabłonka może spowodować na tyle poważne uszkodzenia, że dojdzie do rozwoju infekcji.

Prawidłowa ocena i przygotowanie preparatu cytologicznego w wypadku nadmiernej proliferacji drobnoustrojów mają duże znaczenie dla dalszej diagnostyki?

Według mnie jest to kluczowy element postępowania diagnostycznego. Badanie cytologiczne pozwala nam bowiem na określenie czynnika odpowiedzialnego za infekcję (bakterie/drożdżaki), rozróżnienie, czy mamy do czynienia z kolonizacją bakterii, czy właściwym zapaleniem, a także pomaga nam oceniać efekty wdrożonej terapii. Co więcej, jest szybkim i niewymagającym znacznych nakładów finansowych narzędziem pozwalającym na kontrolę stanu kanałów słuchowych u psów z przewlekłymi problemami.

Zalecane postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne dla lekarzy weterynarii objął załączony do artykułu algorytm. Na jakie objawy ze strony ucha zewnętrznego uczulać opiekunów zwierząt? Jak powinno wyglądać zdrowe ucho i jak edukować w tej kwestii właścicieli?

Objawy, które powinny skłonić właściciela do wizyty u lekarza weterynarii, to: trzepanie głową, unikanie dotyku w okolicy głowy świadczące o bolesności kanałów słuchowych, drapanie okolicy uszu, duża ilość wysięku lub wypływ widoczny na zewnątrz przewodu słuchowego, często z towarzyszącym nieprzyjemnym zapachem. Edukacja właścicieli zwierząt jest bardzo ważna z uwagi na to, że szybkie wykrycie zapalenia i prawidłowe leczenie z ustaleniem przyczyny pierwotnej są szansą na uniknięcie przewlekłego zapalenia, które często jest przyczyną nieodwracalnych zmian w kanałach słuchowych.