Psia otologia okiem praktyka

Rozmowa z lek. wet. Pauliną Lis, doktorantką Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, przyjmującą swoich pacjentów w gabinecie dermatologii i endokrynologii Katedry Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów. Codzienny czas dzieli między swoje pasje, wśród których znajdują się m.in.: diagnostyka cytopatologiczna, jazda konna oraz opieka nad sześcioma kotami i trzema psami.

Zwierzęce ucho jest jak mały las tropikalny, spora wilgotność i wysoka temperatura, które sprzyjają powstawaniu szczepów bakterii oraz grzybów. Jak należy prawidłowo dbać o higienę uszu zwierząt domowych, aby uniknąć przewlekłych stanów zapalnych?

Przede wszystkim należy unikać zbędnych zabiegów, jeśli nie są one konieczne. Dzięki naturalnemu mechanizmowi migracji nabłonka kanału słuchowego nie ma konieczności czyszczenia uszu u zwierząt, które nie mają problemów otologicznych. Jednak w przypadku kiedy istnieje wskazanie do profilaktycznego czyszczenia, trzeba uczulić właściciela, że nie należy używać bagietek kosmetycznych, ponieważ z uwagi na anatomię kanału słuchowego psa (część pionowa i pozioma kanału słuchowego) powodują one akumulację wydzieliny w pobliżu dna kanału słuchowego w jego części poziomej, co sprzyja rozwojowi infekcji. Z tego względu należy każdorazowo poinstruować właściciela o prawidłowym sposobie czyszczenia, a najlepiej poprosić go o przeprowadzenie całej procedury pod naszym okiem.

Powikłaniami zapalenia ucha mogą być różnego rodzaju zmiany w jego obrębie, a każda z nich ma swoje konsekwencje dla zdrowia pacjenta. Jakim chorobom towarzyszy zapalenie kanału słuchowego? Jaki odsetek w tym zakresie stanowią choroby autoimmunologiczne?

Zapalenie zewnętrznego kanału słuchowego należy zawsze traktować jako objaw, a nie chorobę samą w sobie. To powinno skłaniać nas, lekarzy weterynarii, do przeprowadzenia drobiazgowego śledztwa i znalezienia przyczyny zapalenia. W innym wypadku będziemy mieli do czynienia z nawracającym problemem, a to może skutkować nieodwracalnymi zmianami w kanałach słuchowych. Otitis externa towarzyszy wielu chorobom, z których najczęstsze to atopowe zapalenie skóry oraz alergia/nietolerancja pokarmowa, a także ciała obce, polipy czy pasożyty. W dalszej kolejności są to dermatozy o podłożu endokrynologicznym, takie jak niedoczynność tarczycy oraz nadczynność kory nadnerczy. Tuż za nimi plasują się choroby autoimmunologiczne takie jak pęcherzyca liściasta czy ziarniniakowe zapalenie gruczołów łojowych, które wg badań Sue Paterson stanowią mniej niż 10% wszystkich przyczyn zapalenia zewnętrznego kanału słuchowego.

Jakie nietypowe objawy mogą towarzyszyć przewlekłemu stanowi zapalnemu zewnętrznego kanału słuchowego? Czy nieleczone otitis externa może ulec rozszerzeniu na inne partie ciała zwierzęcia?

Nieleczone zapalenie zewnętrznych przewodów słuchowych prawie zawsze skutkuje rozprzestrzenieniem procesu zapalnego, najczęściej na otaczające struktury. W przypadku zapalenia na tle pasożytów może dojść do rozszerzenia objawów na skórę małżowin usznych czy głowy, a w przypadku braku wdrożenia leczenia proces może ulec uogólnieniu. Kolejnym przykładem jest zapalenie ucha środkowego oraz – w konsekwencji – wewnętrznego, co może być przyczyną objawów neurologicznych takich tak: chodzenie po okręgu, zespół Hornera, przechylenie głowy, a nawet przejściowej lub trwałej utraty słuchu.