Lipiduria u psów i kotów

Badanie laboratoryjne osadu moczu

W badaniu laboratoryjnym należy wykonać badanie fizykochemiczne moczu (m.in. w celu wykluczenia białkomoczu) oraz badanie osadu moczu. W badaniu osadu moczu krople lipidów (ryc. 3a) mienią się na seledynowy kolor, są okrągłe i łatwo rozpuszczają się w eterze oraz chloroformie, w przeciwieństwie do fosforanów bezpostaciowych i erytrocytów, z którymi mogą zostać pomylone (ryc. 3b). Dodatkowo w celu lepszego rozpoznania kropel tłuszczu w osadzie moczu można posłużyć się barwieniem preparatu roztworem sudan III. W tym celu, po odwirowaniu moczu i zdekantowaniu supernanantu, do osadu należy dodać 1-2 krople nasyconego roztworu sudan III w 70-proc. alkoholu. Po około 15 minutach można ocenić preparat pod mikroskopem. Krople tłuszczu zabarwią się na kolor pomarańczowo-czerwony, dzięki czemu będą łatwe do odróżnienia od innych składników moczu (8).

Rodzaj i ilość lipidów nie różni się w zależności od wieku, płci czy kondycji (2). Warto mieć na uwadze, że obecność lipidów w moczu może być spowodowana zaaspirowaniem adipocytów jamy brzusznej podczas cystocentezy, jednak adipocyty z tkanki podskórnej różnią się cytologiczne od kropelek lipidowych zidentyfikowanych podczas analizy moczu. Adipocyty pobrane z podskórnej tkanki tłuszczowej białej (zwanej również żółtą) są owalnego kształtu i leżą blisko obok siebie, tworząc groniaste struktury. Pomiędzy tymi komórkami mało jest istoty międzykomórkowej. Utrwalenie materiału alkoholem powoduje, że komórki są puste (9). Natomiast w lipidurii widoczne są pojedynczo rozrzucone w preparacie kulki tłuszczu o różnej wielkości (10).

Krople tłuszczu w moczu ludzi mogą przypominać ciałka Fabry’ego (tzw. krzyże maltańskie, które są złogami sfingolipidów). Przy mniej uważnej analizie obrazu mikroskopowego osadu moczu może dojść do błędnego rozpoznania lipidurii zamiast choroby Fabry’ego (ponieważ jest bardzo rzadka). W medycynie weterynaryjnej ten problem nie istnieje, ponieważ podobne do choroby Fabry’ego zaburzenia genetyczne obserwuje się wyłącznie w wyselekcjonowanych liniach myszy doświadczalnych (11).

Podsumowanie

W przypadku, gdy badanie ultrasonograficzne u psów lub kotów ujawni wzrost echogeniczności mocz, należy wziąć pod uwagę obecność lipidów w moczu. Na podstawie USG pęcherza moczowego nie można odróżnić lipidów od innych elementów morfotycznych, takich jak erytrocyty bądź leukocyty. W diagnostyce różnicowej powinno się również uwzględnić śluz i skrzepy krwi oraz artefakty. W celu wykluczenia rozwijającego się subklinicznego zapalenia pęcherza moczowego wymagane jest badanie laboratoryjne osadu moczu. Hiperechogeniczny mocz obserwowany jest również w przebiegu białkomoczu, dlatego warto wykonać badanie fizyko-chemiczne moczu. Wykrycie lipidurii nie wymaga wdrożenia leczenia ani zmiany diety.