Aaa kotki dwa… Czy zwierzęta śnią, kiedy śpią?

Metody badania snów

Tylko skąd wiadomo, że zwierzę ma sny, skoro przecież nie może po obudzeniu opowiedzieć o tym, co przeżywało w nocy? Na szczęście relacja werbalna nie jest jedyną metodą, która pozwala dowiedzieć się na temat snu trochę więcej. Choć zarówno ludzie, jak i zwierzęta, zapadając w sen, stają się mniej aktywni, to aktywność układu nerwowego jest wtedy ciągle zachowana. I właśnie ten wniosek stał się punktem wyjścia dla badaczy, którzy przy badaniu zwierząt zdecydowali się skupić na trzech alternatywnych metodach używanych w neurobiologii:

1. obserwacji na poziomie procesów, jakie zachodzą w organizmach podczas snu:
   
   • aktywność mózgu – badanie EEG (elektroencefalograficzne) – rejestracja zmian potencjału elektrycznego pochodzących od aktywności neuronów kory mózgowej. EEG wykorzystuje fakt, że komórki mózgowe komunikują się ze sobą za pomocą impulsów elektrycznych. W weterynarii badanie to przeprowadza się zazwyczaj, używając elektrod odskórnych (tzw. igłowe),
   • aktywność mięśniowa – badanie EMG (elektromiograficzne) – ocena przewodnictwa nerwowego mięśni przy pomocy wkłuwanych elektrod. Na podstawie obrazu i dźwięku ocenia się aktywność mięśniową. U ludzi korzysta się także z badania aktywności gałek ocznych – badanie EOG (elektrookulograficzne) – rejestracja ruchu gałek ocznych, badanie zmian potencjału spoczynkowego w gałce ocznej,
2. badaniu zjawiska odtwarzania/powtarzania podczas spania nowo nabytych na jawie doświadczeń/wspomnień (badanie ssaków i ptaków) – odtwarzanie neuronalne lub behawioralne. Przykładem jest sytuacja powtórzenia aktywności tych samych obszarów mózgu podczas spania, które były aktywne podczas wykonywania danej czynności na jawie,
3. obserwacji i analizy odgrywania przez śpiącego zachowań ze snu (obiecujące wnioski udało się tu zdobyć, przyglądając się np. ośmiornicom) – wokalizacja, mimika, ruchy kończyn (10).

Podsumowanie

Powyższe badania wydają się dowodzić, że zwierzęta (na dodatek nie tylko ssaki i ptaki) mają złożone sny i że podczas spania są w stanie przywołać długie sekwencje wydarzeń doświadczanych na jawie. Powtarzanie pewnych zachowań może dowodzić występowania snów, a nawet zdradzać nam ich treść. Na dodatek spanie i śnienie jest przydatne w procesie zapamiętywania i uczenia. Miejmy nadzieję, że zainteresowanie nauki tematem snów zwierząt będzie się ciągle rozwijać, dostarczając nam wiedzy, czy zatem koty śnią o polowaniu i pielęgnacji, a psy o bieganiu? I czy koty, które nie dają upustowi swojej agresji na jawie, odreagowują to we śnie?