Czy we współczesnej diecie psów należy bezwzględnie unikać węglowodanów?

Zmiany w diecie psów na przestrzeni czasu

Tocząca się od pewnego czasu dyskusja na temat „niezbędnej” ilości świeżego (surowego) mięsa w diecie psów ma wiele płaszczyzn. Jedną z nich jest ocena różnic i podobieństw pomiędzy psem domowym a jego przodkiem, wilkiem, obejmująca także, a może przede wszystkim, dietę.

Opublikowanie w 2013 roku w prestiżowym czasopiśmie „Nature” artykułu na temat ewolucyjnego podłoża zmian w genotypie psów, wskazujących na przystosowanie do efektywnego trawienia skrobi, zapoczątkowało ożywioną wymianę poglądów na temat związku między historycznym okresem udomowienia psów i związanym z nim procesem modyfikowania zapisu genetycznego, pozwalającego psom w znacznym stopniu trawić obecne w diecie wielocukry (polisacharydy skrobiowe).

W publikacji opisano znaczne różnice pomiędzy genomem wilka i psa, ze szczególnym naciskiem na widoczne efekty selekcji w kierunku obecności na chromosomach obszarów kodujących enzymy odpowiedzialne za poszczególne etapy metabolizmu skrobi w przewodzie pokarmowym. Gen AMY2B kodujący alfa-2B-amylazę, rozkładającą skrobię do maltozy i pozostałych oligosacharydów; MGAM odpowiadający za syntezę maltazy-glukoamylazy, która katalizuje hydrolizę maltozy do glukozy, i wreszcie sekwencja zawierająca kod kotransportera glukozowo-sodowego (SGLT1), biorącego udział we wchłanianiu glukozy do krwi przez komórki nabłonka jelitowego.

W kodzie genetycznym psów ujawniono wielokrotne kopie trzech wyżej wymienionych genów, podczas gdy u wilków opisano pojedyncze układy haploidalne. Co więcej, eksperymentalnie potwierdzono, że licznie występujące powtórzenia genetycznego zapisu danego białka enzymatycznego są ściśle związane z jego aktywnością.

W kolejnych etapach badań zaobserwowano dużą zmienność aktywności amylazy trzustkowej w globalnej populacji psów (zarówno rasową, jak i indywidualną).

Najnowsze opublikowane dane wskazują, że ekspansja terytorialna plemion osadników, doskonalących umiejętność uprawy ziemi odbywała się równolegle do zmian adaptacyjnych zachodzących w genomie psów, które towarzyszyły ludziom. Porównanie niezależnych populacji psów, często ściśle zlokalizowanych geograficznie, pod kątem częstości występowania genów kodujących enzymy regulujące metabolizm skrobi pozwoliło zaobserwować wyraźne różnice.

Ciekawym przykładem mogą być japońskie psy jomon rasy shiba, ściśle selekcjonowane w kierunku wiernego zachowania cech pokroju przodków, co drastycznie ograniczyło występowanie u nich powtórzeń genu AMY2B w porównaniu do pozostałych linii shiba.

Aktualnie publikowane wyniki podsumowujące postępy realizowanych projektów badawczych wskazują, że genetyczna adaptacja psów do diety bogatej w skrobię roślinną dokonała się w neolicie i wynikała w o wiele większym stopniu z tempa i skali rozwoju rolnictwa, niż wyłącznie z faktu udomowienia psów przez człowieka.

dr hab. Robert Głogowski
mgr Karolina Hołda
Katedra Szczegółowej Hodowli Zwierząt
Wydział Nauk o Zwierzętach
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie