Ciała obce w przełyku psów i kotów – postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne

Badanie kliniczne

Samo badanie kliniczne bardzo często jest niediagnostyczne, gdyż bardzo rzadko udaje się znaleźć objawy kliniczne jednoznacznie wskazujące na obecność ciała obcego w przełyku psów i kotów. U zwierząt podejrzanych o obecność ciała obcego w przełyku należy dokładnie obejrzeć jamę ustną, a w szczególności podstawę języka oraz jamę gardła. Ma to na celu wykrycie ciał obcych kształtu linearnego, które mogą owijać się wokół podstawy języka i sięgać przez jamę gardła do wnętrza przełyku. W przypadku połknięcia dużych ciał obcych, które utkwiły w części szyjnej przełyku, czasem podczas oglądania można stwierdzić deformacje tej okolicy lub podczas omacywania wyczuć ciało obce. Dodatkowo w przypadku dłuższego zalegania ciała obcego w przełyku w badaniu klinicznym można zaobserwować objawy odwodnienia (np.: suchość i lepkość błon śluzowych, zapadnięcie się gałek ocznych, obniżenie elastyczności skóry oraz przedłużony czas wypełniania się kapilar), nadmierne ślinienie, wychudzenie oraz objawy zachłystowego zapalenia płuc (powikłanie obecności ciała obcego w przełyku). W przypadku perforacji przełyku przez ciało obce w badaniu klinicznym można stwierdzić rozedmę podskórną (emphysema cutis) (1, 2, 3, 4, 9, 10, 11).

Objawy kliniczne występujące przy obecności ciała obcego w przełyku uzależnione są od: wielkości zwierzęcia, rodzaju połkniętego ciała obcego, stopnia i miejsca niedrożności, czasu pozostawania ciała obcego w przełyku oraz od ewentualnie występujących powikłań takich, jak np.: perforacja ściany przełyku, zachłystowe zapalenie płuc, zapalenie śródpiersia, przetoka przełykowo-oskrzelowa. Często bywa, że małe ciała obce przez dłuższy czas nie wywołują żadnych objawów klinicznych, a pojawiają się one dopiero wtedy, gdy na skutek ciągłego drażnienia rozwinie się ciężki stan zapalny błony śluzowej przełyku. Objawy kliniczne obserwowane przy obecności ciał obcych w przełyku psów i kotów obejmują: ulewanie treści pokarmowej, nadmierne ślinienie, zmniejszenie lub brak apetytu, bolesne połykanie, utrudnione połykanie, nudności, dławienie się, fetor ex ore. W przypadku gdy ciało obce jest przyczyną całkowitej niedrożności przełyku, pojawiają się objawy odwodnienia. Natomiast pojawiające się objawy dotyczące układu oddechowego, np.: kaszel, duszność, rzężenia oraz podwyższona temperatura wewnętrzna ciała, mogą świadczyć o powstaniu powikłań takich, jak: zachłystowe zapalenie płuc, zapalenie śródpiersia oraz przetoka przełykowo-oskrzelowa. W przypadku ciał obcych ostrokończystych, które ranią błonę śluzową przełyku, na skutek krwawienia, w ulewanej treści pokarmowej może pojawiać się świeża krew, a gdy krew dostanie się do żołądka i jelit cienkich, gdzie ulega strawieniu – smolisty kał. Mogą również pojawić się objawy niedokrwistości (1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, 12, 13).