Żywienie w chorobach nerek i układu moczowego

Dietoterapia a kamica moczowa

Kamica moczowa to zjawisko tworzenia się kamieni w drogach moczowych psów oraz kotów, które powodowane jest przesyceniem moczu różnymi minerałami oraz substancjami organicznymi. Jest ona powszechna u obu gatunków i wiąże się z szeregiem objawów, tj.:

• krwiomocz,
• częstomocz,
• bolesne oddawanie moczu,
• poważne zaburzenia elektrolitowe i metaboliczne.

Kamienie mogą pojawić się w każdym miejscu układu moczowego, jednak najczęściej usytuowane są w pęcherzu moczowym oraz cewce moczowej. Mogą być one usunięte chirurgicznie lub – jeśli to możliwe – leczone za pomocą specjalnej diety, która sprawi, że ulegną rozpuszczeniu. Odpowiednio dopasowana dieta może pozwolić nie tylko na pozbycie się kamieni, ale także na zminimalizowanie ryzyka ich nawrotów.

Należy pamiętać, że kluczowe w ich przypadku jest rozcieńczanie moczu poprzez zwiększone spożycie wody z karmami, które zawierają więcej niż 70% wody. Aby zachęcić koty do przyjmowania większej ilości wody, można wypróbować specjalne poidełka w postaci fontann.

U kotów najczęściej występują struwity, natomiast u psów szczawiany wapnia. Stosunkowo rzadko obserwuje się natomiast kamienie cystynowe i krzemionkowe. Szczawiany wapnia powstają, gdy zwierzęta spożywają zbyt dużą ilość wapnia, mają zbyt wysokie stężenie potasu we krwi oraz w przypadku kwasicy metabolicznej i pH moczu < 6,25. Ze względu na to, że ten rodzaj kamieni nie jest podatny na rozpuszczanie, dieta stosowana jest w celu profilaktycznym po ich chirurgicznym usunięciu. Ryzyko nawrotu jest duże i wynosi 57% u psów oraz 33% u kotów. Aby je zminimalizować, należy zadbać o zwiększenie zawartości wody, białka oraz sodu i potasu w diecie zwierząt. Zaburzenie stosunku wapnia do fosforu w diecie z przesunięciem na korzyść wapnia może zwiększyć ryzyko wystąpienia hiperkalcemii. Należy pamiętać, że hiperkalcemia jest czynnikiem prowadzącym do hiperkalciurii.

Drugim najczęściej spotykanym rodzajem kamieni są struwity, czyli trójfosforany amonowo-magnezowe. Przyczyny powstawania struwitów u psów i kotów różnią się od siebie, co należy wziąć pod uwagę, planując dietoterapię. Koty najczęściej rozwijają kamienie struwitowe przez zwiększone spożycie fosforu i magnezu, natomiast u psów pojawiają się one z powodu alkalicznego moczu, który zwiększa dostępność fosforu i ryzyko formowania się kamieni.

Przeprowadzone między innymi przez autorkę artykułu badania wykazały, że bardzo dobrym postępowaniem jest wprowadzenie linii Brit Veterinary Diet, ponieważ psy i koty biorące udział w badaniu chętnie spożywały karmę, co wskazuje na jej wysoką smakowitość (jak wiemy, ma to szczególne znaczenie u kotów), obniżony poziom magnezu w karmie eliminuje powstawanie kamieni struwitowych, rokitnik ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz podnoszące barierę immunologiczną zwierzęcia.

Warto zapamiętać!

Zalecenia dietetyczne to zmiana karmy na mokrą, ograniczenie nadmiaru białka i fosforu. Rozpuszczanie struwitów u kotów trwa od 6 do 141 dni, a w przypadku psów do 3 miesięcy.

Kamienie moczanowe powstają w układzie moczowym jako konsekwencja nieprawidłowego metabolizmu puryn. Problem ten dotyczy głównie psów. Często spotykane są u zwierząt z mutacją genu SLC2A9 oraz przetoką wrotno-systemową. Aby je rozpuścić, dieta zwierząt musi prowadzić do alkalizacji moczu oraz zawierać sporą ilość wody i małą zawartość białka. Nawroty kamieni moczanowych obserwuje się u 33% psów i 13% kotów (6, 11).