Wapń, fosfor i magnez – funkcja, znaczenie oraz wartość informacyjna

Wapń (Ca)

Większość wapnia w organizmie znajduje się w kościach, zapewniając im stabilność. Jednak rola wapnia nie sprowadza się tylko do kośćca. Wapń pełni również ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi oraz w skurczach mięśni. Wapń do organizmu jest dostarczany z pożywieniem. Pokarmami bogatymi w Ca są kości, mączki kostne oraz skorupki jaj. Z kolei usuwanie wapnia z organizmu odbywa się poprzez wydalanie go z moczem, kałem oraz w niewielkim stopniu z potem.

Równowaga wapnia oraz fosforu regulowana jest poprzez wchłanianie tych pierwiastków z jelita cienkiego, mineralizację lub demineralizację kości i wydalanie przez nerki oraz w jelicie cienkim. Kluczową rolę dla zachowania równowagi odgrywa parathormon (PTH) produkowany w przytarczycach. System homeostazy regulowany przez PTH jest utrzymywany przez długi czas, pomimo wielu czynników egzogennych oddziałujących na niego. Jednym z ważniejszych czynników jest zróżnicowana podaż minerałów. Szczególnie poziom wapnia jest bardzo ściśle regulowany. Oznacza to, że poziom wapnia, niemieszący się w wartościach referencyjnych nawet w niewielkim zakresie, powinien być zawsze zweryfikowany.

Należy pamiętać również o różnicach gatunkowych pod względem poziomu wapnia w surowicy. U szczeniąt, z powodu budowy szkieletu poziom wapnia i fosforu jest większy niż u dorosłych psów. Z kolei u kociąt stężenie wapnia nie różni się tak znacznie od tego u zwierząt dorosłych, jak w przypadku psów.

Oznaczenie wapnia we krwi

Wapń we krwi występuje w trzech frakcjach. W zależności od literatury rozkład frakcji przedstawia się następująco:

• 50% to wapń wolny lub zjonizowany,
• 35-45% to wapń związany z białkami,
• 5-10 % to wapń kompleksowo związany z anionami, szczególnie fosforanowymi i cytrynianowymi.

Wapń związany z białkami (rutynowa diagnostyka)

Najczęściej w surowicy określa się poziom wapnia związanego z białkami. Jego oznaczenie jest o wiele łatwiejsze od oznaczania wapnia zjonizowanego, ponieważ sposób pobrania krwi do badania oraz jej obróbka mniej wpływają na wynik badania.

Należy jednak pamiętać, że na stężenie tego rodzaju wapnia ma wpływ białko całkowite, a zwłaszcza albuminy. Dlatego też interpretując wynik badania laboratoryjnego, należy wziąć również pod uwagę albuminy, gdyż spadek ich poziomu we krwi powoduje zmniejszenie poziomu tej frakcji wapnia w surowicy.

Wapń zjonizowany

Wapń zjonizowany jest lepszym wskaźnikiem biologicznie aktywnego wapnia, gdyż jego stężenie w surowicy lub osoczu krwi jest bezpośrednio kontrolowane przez PTH i kalcytriol. Dzięki temu jest to bardziej czuła metoda pomiaru wapnia przy zaburzeniu równowagi wapniowej.

Niestety w przypadku tego badania bardzo ważne są właściwe pobranie krwi do badania oraz jej obróbka. Generalną zasadą jest to, że poziom wapnia zjonizowanego można oznaczyć tylko wtedy, gdy krew pobierana jest bez dostępu powietrza. Dlatego też warto skontaktować się z laboratorium przed pobraniem próbki na to oznaczenie.

Zobacz I część artykułu >>TUTAJ<<