Układ grup krwi u kotów

Grupy krwi to specyficzne gatunkowo epitopy powierzchniowe, zlokalizowane na erytrocytach, które dziedziczą się w prosty sposób. Antygeny kodowane przez geny allelowe odpowiadają za stworzenie grupy krwi. W przypadku gdy osobnik pozbawiony jest antygenów danej grupy krwi, wytwarza przeciwko nim przeciwciała. Powstawanie przeciwciał może nastąpić po kontakcie z antygenem lub samoistnie.

Pierwsze wzmianki na temat występowania u kotów różnych grup krwi pojawiły się około 1915 roku. W latach 50. XX wieku opisano dwie główne grupy krwi – A i B. Natomiast dopiero w 1981 roku scharakteryzowano stosowany dziś powszechnie układ grupowy krwi – A, B, AB.

Najważniejszym układem grup krwi u kotów jest układ obejmujący wspomniane powyżej trzy grupy, tj. A, B i AB. O cechach poszczególnych grup decydują kwasy neuraminowe, umiejscowione w glikolipidach na błonie erytrocytów, przy czym kwas neuraminowy N-glikolilu koduje antygen A, a kwas neuraminowy N-acetylu – antygen B. Koty z grupą krwi AB posiadają na erytrocytach oba rodzaje kwasów. Większość kotów posiada grupę krwi A, jednak u niektórych ras nawet 60% populacji może posiadać grupę krwi B. Grupa AB występuje natomiast bardzo rzadko (w Niemczech u 0,7% populacji kotów).

Od pewnego czasu znany jest również inny antygen występujący w obrębie erytrocytów, tzw. antygen Mik. U europejskich kotów krótkowłosych oraz amerykańskich kotów krótkowłosych i długowłosych przeważa grupa krwi A. Odsetek kotów posiadających tę grupę krwi waha się w zależności od kraju pomiędzy 75% a 100% populacji. Częstotliwość występowania grupy B u kotów rasowych jest bardzo zróżnicowana. U kotów syjamskich, kotów birmańskich, rosyjskich kotów niebieskich i kotów tonkijskich nie stwierdzono dotychczas grupy krwi B. U kotów rasy maine coon i norweskich kotów leśnych grupę B stwierdzono u 1-10% populacji, u kotów abisyńskich, somalijskich, birmańskich, perskich i scottish fold u 11-20% populacji, u egzotycznych kotów krótkowłosych, brytyjskich kotów krótkowłosych, cornish rex i devon rex u 20-45% populacji, a u kotów rasy turkish van – aż u 60% populacji (1).

Koty posiadają naturalne przeciwciała (tzw. alloprzeciwciała) przeciwko obcej grupie krwi. Przeciwciała te u kotów, w odróżnieniu od innych gatunków, wytwarzane są jeszcze przed pierwszą transfuzją krwi lub pierwszą ciążą. Dlatego też nawet mioty pierworódek są narażone na izoerytrolizę noworodków. U kotów o grupie krwi A występuje z reguły niski poziom przeciwciał przeciwko grupie B, a u kotów o grupie krwi B – wysoki poziom przeciwciał przeciwko grupie A. Natomiast koty o grupie krwi AB nie posiadają przeciwciał przeciwko obu tym grupom. Kocięta o grupach krwi A i B nie wytwarzają w pierwszych tygodniach życia przeciwciał przeciwko żadnej z grup. Przeciwciała w liczbie zbliżonej do liczby przeciwciał u osobników dorosłych pojawiają się dopiero po upływie ok. 12 tygodni.