Socjalizacja szczeniąt i skutki zaniedbań socjalizacyjnych
„Złota dwunastka”
Przykładem programu socjalizacyjnego może być tzw. „Złota dwunastka”, która obejmuje zapoznanie szczeniąt z 12 różnymi rodzajami bodźców:
- zapoznanie z różnymi rodzajami powierzchni,
- zabawa różnymi przedmiotami,
- po.znanie różnych miejsc,
- poznanie i zabawa z różnymi osobami,
- poznanie różnych odgłosów,
- pozn anie szybko poruszających się przedmiotów,
- różne inne wyzwania,
- trzymanie przez opiekuna i rodzinę, delikatne ograniczanie ruchów,
- jedzenie z różnych pojemników,
- jedzenie w różnych miejscach,
- zabawy z różnymi szczeniakami i bezpiecznymi, zrównoważonymi dorosłymi psami,
- pozostawanie samemu, z dala od domowników i innych zwierząt (5-45 minut), kilka razy w tygodniu.
Zapoznawanie psów z nowymi bodźcami powinno odbywać się w przyjaznej, bezpiecznej atmosferze, aby budować u szczeniąt pozytywne skojarzenia z nowymi sytuacjami. Nie należy także przesadzać z intensywnością socjalizacji, bo nadmiar bodźców może spowodować odmienny skutek, czyli stres u szczeniąt.
W wieku około 3-4 miesięcy wskazane jest także rozpoczęcie stopniowego przyzwyczajania psa do samotnego zostawania w mieszkaniu. Jest to naturalny proces odłączenia, przez który powinno przejść każde szczenię. Jeżeli zwierzę nie przejdzie procesu odłączenia, mogą u niego zaistnieć tendencje do wystąpienia lęku przed samotnością, który objawia się np. demolowaniem mieszkania lub wyciem w czasie, gdy pies zostaje sam w mieszkaniu.
Zaniedbania i braki socjalizacyjne w interakcjach szczeniąt z innymi psami oraz ludźmi, a także izolacja od różnych bodźców i sytuacji skutkują również trudnościami w ich przystosowaniu się do obcego otoczenia i ograniczonymi możliwościami uczenia się różnych umiejętności oraz trudnościami w adaptacji do nowych sytuacji.
Najczęstsze skutki zaniedbań socjalizacyjnych:
- stany lękowe określane jako syndrom deprywacji sensorycznej spowodowane brakiem stymulacji w okresie szczenięcym, czyli rozwojem w monotonnym, pozbawionym zróżnicowanych bodźców środowisku,
- brak umiejętności adaptacji i lęk przed nowymi sytuacjami – neofobia, która może prowadzić do stanów lękowych i depresyjnych,
- brak umiejętności samotnego zostawania w domu, co prowadzi do powstania nadprzywiązania i tzw. lęku separacyjnego,
- problemy w komunikacji z innymi psami, brak umiejętności hamowania gryzienia objawiający się mocnym, niekontrolowanym gryzieniem, brak reakcji na sygnał zatrzymania, obniżenie kompetencji społecznych z powodu izolacji społecznej od psów,
- syndrom nadaktywności i nadpobudliwości objawiający się nadmierną ruchliwością i pobudliwością psa, pogonią za rowerzystami, samochodami spowodowane zbyt wczesnym oddzieleniem szczenięcia od suki i izolacja od innych psów.
