Ornithonyssus bacoti (tropikalny roztocz szczurów) – pasożyt nie tylko zwierząt

Ornithonyssus bacoti, ektopasożyt nazywany popularnie tropikalnym roztoczem szczurów, jest roztoczem odżywiającym się krwią. O. bacoti występuje na terenach z klimatem umiarkowanym, jak i tropikalnych, na wszystkich kontynentach – z wyjątkiem Arktyki i Antarktydy.

Ornithonyssus bacoti najczęściej spotykana się na szczurach (Rattus rattus i Rattus norvegicus) i dzikich gryzoniach, jednakże w przypadku ich braku może również pasożytować na małych ssakach, takich jak myszy laboratoryjne, inne małe zwierzęta trzymane w domach, np. chomiki, myszoskoczki, oraz na ludziach (3, 5).

Pierwsze doniesienia na temat Ornithonyssus bacoti pochodzą z początków XX wieku. Po raz pierwszy opisano przypadek wystąpienia tego roztocza w Australii w roku 1913. Kolejne doniesienia pochodzą ze Stanów Zjednoczonych (rok 1923) oraz z Niemiec (rok 1931) (1, 2). We wszystkich tych krajach rozpoznano pasożyta nie u zwierzęcia, ale po tym, jak objawy jego pasożytowania wystąpiły u ludzi. Potwierdzenie diagnozy odbywa się poprzez identyfikację pasożyta, który poszukiwany jest nie na zwierzęciu, ale w jego otoczeniu. W Polsce doniesienia na temat Ornithonyssus bacoti pochodzą z 1981 roku, kiedy to opisano jego występowanie na myszoskoczce alegierskiej (Meriones libycus Lichtenstein) w Poznaniu (5).

Do rozprzestrzeniania Ornithonyssus bacoti przyczynia się sprzedaż i dystrybucja małych gryzoni bez eliminacji pasożytów zewnętrznych, jak również ściółka, pasza oraz klatki pochodzące z zainfekowanej hodowli. Ponadto koty wychodzące, które schwytają zakażone gryzonie, również mogą przyczynić się do rozprzestrzeniania się tych pasożytów na właścicieli (7). Poza żywicielem roztocz ten może przeżyć przez dłuższy czas, przemieszczając się nawet o kilkaset metrów w poszukiwaniu nowego żywiciela.