Materiały opatrunkowe

Opatrunki hydrożelowe dostępne są w formie przezroczystych płytek żelowych (powinny być one nakładane na ranę tak, by sięgały około 3-4 cm poza ranę; agar, poliwinylopiroliden) lub w formie półpłynnych żeli aplikowanych z tuby lub buteleczki (np. chitozan, karboksymetyloceluloza). Przeciwwskazaniem do ich stosowania jest alergia na glikol propylenowy.

Opatrunki hydrokoloidowe również mogą mieć formę płytek lub past/żeli. Forma płytek – plastrów – ma charakterystyczną budowę warstwową, w której na nieprzepuszczalnej dla wody warstwie papieru lub folii umieszczona jest powłoka zawierająca hydrokoloidy (karboksymetylocelulozę, żelatynę i pektyny), charakteryzująca się dużą zdolnością pochłaniania wody.

Opatrunki te mają:

• bardzo dobre właściwości utrzymania odpowiedniej wilgotności i temperatury rany,
• dodatkowo sprzyjają miejscowemu zakwaszeniu (ułatwia migrację granulocytów, ogranicza namnażanie się bakterii, stymuluje angiogenezę) i
• pobudzają fibrynolizę.

Znalazły one zastosowanie w leczeniu odleżyn, ran w każdej fazie gojenia się, o miernym lub umiarkowanym wysięku, ran pooperacyjnych i oparzeń. Nie wolno ich stosować na odsłoniętą tkankę mięśniową, ścięgna i kości, na rany zakażone beztlenowcami i u pacjentów wykazujących odczyn alergiczny na składniki opatrunku. W zależności od charakteru rany można je zostawić na nie więcej niż 7 dni, jednak najczęściej wymienia się je co 2-3 dni.

Polimer poliakrylanowy jest związkiem o bardzo dużych zdolnościach absorpcyjnych, wykorzystywanych w opatrunkach z superabsorbentem. Jest on zamknięty pomiędzy warstwami dzianiny zapobiegającej przyklejaniu się opatrunku do rany. Istotne jest nasączenie opatrunku płynem Ringera przed jego aplikacją, ponieważ przenika on później do rany, uzupełniając ją w niezbędne elektrolity.

Sprzyja to oczyszczeniu się rany i przyspieszeniu jej gojenia się. Nie można ich jednak stosować, podobnie jak opatrunków hydrokoloidowych, na odsłoniętą tkankę mięśniową, ścięgna i kości oraz na rany suche oraz pokryte czarną tkanką martwiczą. Pierwsze opatrunki powinno wymieniać się co 1-2 dni, w późniejszym okresie gojenia się można je zostawić na maksymalnie 7 dni.

Włókna alginianu wapniowego lub wapniowo-sodowego tworzą nietkane opatrunki alginianowe, charakteryzujące się zdolnością do pęcznienia i tworzenia żelu. Dodatkowo zatrzymują one zanieczyszczenia, pochłaniają zapachy, wykazują działanie hemostatyczne i są całkowicie biodegradowalne. Ich działanie polega na wymianie jonów sodowych z krwi lub wysięku na jony wapnia. Produkowane są w formie taśm przeznaczonych do wypełniania ran lub plastrów przykładanych na ich powierzchnię.

Ich wymiana powinna następować w momencie, gdy spod opatrunku mocującego wycieknie wysięk, jednak nie później niż po 7 dniach.

Ostatnią grupę opatrunków tworzą opatrunki piankowe, wykonane z poliuretanu odpowiednio ukształtowanego w dwie warstwy, z których jedna to jednorodny film, a druga, charakterystycznie „podziurkowana”, tworząca pory, przeznaczona jest do kontaktu z raną. Mają one zdolność szybkiego wchłaniania płynów. Różnica pomiędzy właściwościami poszczególnych opatrunków piankowych zależy od składu chemicznego wspomnianej pianki, wielkości porów i ich liczby. Stosuje się je głównie na rany o umiarkowanym i obfitym wysięku. Nie wolno ich stosować łącznie z utleniającymi środkami dezynfekcyjnymi (np. wodą utlenioną).