Czy we współczesnej diecie psów należy bezwzględnie unikać węglowodanów?
Podział węglowodanów
Pod względem strukturalnym (budowy chemicznej) węglowodany najogólniej dzieli się na:
- mono- (cukry proste),
- di- i polisacharydy.
Będąca obiektem szczególnego zainteresowania skrobia to niestrukturalny polisacharyd pochodzenia roślinnego – główne źródło węglowodanów w większości karm komercyjnych.
Jej cząsteczki są zbudowane z dwóch rodzajów jednostek:
- amylozy (liniowa) i
- amylopektyny (rozgałęziona).
Glikogen, nazywany „skrobią” zwierzęcą, to zapasowy polisacharyd gromadzony (w przypadkach nadpodaży glukozy) głównie w wątrobie oraz w mięśniach.
Grupa polisacharydów nieskrobiowych (określana ogólnym mianem włókna pokarmowego) charakteryzuje się występowaniem wiązań cząsteczkowych o konfiguracji beta, opornych na działanie enzymów trawiennych. Jednak pewne rodzaje włókna pokarmowego mogą być do pewnego stopnia rozkładane przez mikroorganizmy bytujące w okrężnicy.
Wydaje się, że najlepsze źródła włókna w diecie zwierząt towarzyszących jedynie w ograniczonym stopniu ulegają fermentacji w przewodzie pokarmowym, dostarczając zasiedlającej go florze bakteryjnej odpowiedniej ilości krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, koniecznych do prawidłowego wzrostu i działania nabłonka wyściełającego jelita.
Trawienie i wchłanianie węglowodanów
U psów i kotów węglowodany trawią się i wchłaniają w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Zasadniczą rolę w metabolizmie skrobi odgrywa enzym wydzielany przez trzustkę: α-amylaza, a także inne białka syntetyzowane w komórkach rąbka szczoteczkowego dwunastnicy. Endogenne enzymy przewodu pokarmowego są zdolne do hydrolizy wiązań typu alfa, obecnych w cząsteczkach skrobi.
Wiązania typu beta są charakterystyczne dla budowy węglowodanów strukturalnych (włókna pokarmowego), które w niemal niezmienionej chemicznie postaci docierają do jelita grubego, gdzie podlegają częściowemu rozkładowi przez mikroorganizmy flory jelitowej. Co ważne, obecność włókna pokarmowego w diecie psów i kotów uważa się za wskazaną z uwagi na jego korzystny wpływ na stan nabłonka jelitowego, perystaltykę przewodu pokarmowego oraz jakość kału (3-6% dodatek włókna surowego w suchej masie karmy).
Dodatkową jego zaletą jest wywoływanie u zwierząt uczucia sytości, co często wykorzystuje się w profilaktyce otyłości, która jest poważnym problemem u zwierząt towarzyszących. Eksperymentalne podawanie karmy o zwiększonej ilości strawnego włókna pokarmowego (pulpa buraczana i inulina) okazało się mieć istotny wpływ na poziom sytości, wyrażony zmniejszoną aktywnością ruchową psów, w porównaniu do grupy żywionej dietą ze zwiększonym udziałem słabo fermentowalnego włókna (celulozy).
