Kompleksowy przegląd wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych patogenów wywołujących biegunki prosiąt ssących
Choroby przewodu pokarmowego są jedną z najbardziej powszechnych przyczyn strat prosiąt ssących na całym świecie (1). Biegunka prosiąt osesków, czyli prosiąt będących w okresie od urodzenia do odsadzenia od karmiącej lochy, jest wywoływana przez różne czynniki środowiskowe oraz infekcyjne: bakterie, wirusy, pierwotniaki i pasożyty. Schorzenie to rzadko jest wynikiem monoinfekcji. Częściej przy pierwotnym, wiodącym udziale jednego gatunku patogenu, w trakcie rozwoju choroby dołączają do niego inne gatunki, na ogół warunkowo chorobotwórczych drobnoustrojów (2).
Bakterie
Escherichia coli
Escherichia coli to bakteria należąca do rodziny Enterobacteriaceae, która została wyizolowana po raz pierwszy w 1885 r. przez Teodora Eschericha (3). Jest Gram-ujemną pałeczką, która nie tworzy przetrwalników, ma rzęski lub otoczkę. Bakteria ta stanowi składnik fizjologicznej mikroflory jelita grubego zwierząt stałocieplnych i człowieka, jednak patogenne szczepy E. coli mogą wywołać chorobę u prosiąt ssących w pierwszych dniach ich życia (biegunka noworodków – ang. neonatal E. coli diarrhea), a także w okresie przechodzenia na żywienie stałe i przyzwyczajania się do nowego rodzaju pokarmu (w 3.-4. tygodniu życia). Pomimo stosowania prewencji i profilaktyki kolibakteriozy oraz obecności skutecznych szczepionek na rynku choroba ta pozostaje najczęstszą przyczyną biegunek u prosiąt (4). Patogenne szczepy E. coli charakteryzują się obecnością następujących antygenów: O (somatycznego), K (otoczkowego), H (rzęskowego) i F (fimbrialnego). Dotychczas określono 175 antygenów O, 80 antygenów K, 56 antygenów H i ponad 20 antygenów F (4).
Biorąc pod uwagę patogenezę biegunki wywoływanej przez chorobotwórcze szczepy E. coli, można zaklasyfikować je do kilku podstawowych grup:
enterotoksyczne E. coli (ETEC),
enteroinwazyjne E. coli (EIEC),
enteropatogenne E. coli (EPEC),
enterokrwotoczne E. coli (EHEC), stanowiące podgrupę STEC (shigatoksyczne E. coli),
enteroagregac...
