Szczepienia jako opłacalna praktyka w zarządzaniu stadem

Sytuacja ta nie dotyczy kontaktu z innym wirusem – heterologicznym, przeciwko któremu organizm produkuje przeciwciała. W stadach, w których prowadzony jest program kontroli zakażenia, zaleca się badanie zwierząt w wieku między 6. a 18. miesiącem życia, ze względu na to, że powyżej 6. miesiąca zanikają przeciwciała matczyne mogące dawać wyniki fałszywie dodatnie, a na podstawie górnej granicy 18. miesiąca życia możemy stwierdzić, że zakażenie w stadzie ma ostry przebieg.

Po eliminacji osobników PI priorytetem staje się uchronienie zwierząt w okresie krycia oraz wczesnej ciąży (między 40. a 120. dniem ciąży, kiedy zakażenie prowadzi do urodzenia osobnika PI) przed kontaktem z wirusem BVD, a stado powinno być poddawane okresowej kontroli. Ważną rolę na tym etapie pełni bioasekuracja, która stanowi newralgiczny punkt na drodze do osiągnięcia sukcesu. Jeśli gospodarstwo będące pod naszą opieką jest w zamkniętym cyklu produkcji, to sprawa jest łatwiejsza, jednak w przypadku cyklu otwartego, dużej rotacji ludzi i zwierząt, przy jednoczesnym powszechnym występowaniu zarazka w środowisku i dużym zagęszczeniu zwierząt, utrzymanie niezbędnego poziomu bioasekuracji staje się trudne.

Po eliminacji ostatniego osobnika PI należy, więc rozszerzyć nasz program o jeszcze jeden krok. Taką strategię wdrażał ośrodek naukowy Wyższej Szkoły Weterynaryjnej w Hanowerze, stosując po wykryciu i eliminacji wszystkich osobników PI dwustopniowy system szczepień zapobiegający reintrodukcji wirusa BVD do stada uznanego za wolne. Do pierwszej immunizacji używana była szczepionka inaktywowana, 4 tygodnie później natomiast szczepionka żywa atenuowana. Celem takiego rozwiązania było uniemożliwienie powstania wiremii po rewakcynacji. a tym samym ograniczenie okresowego siewstwa. Przy jednoczesnym osiągnięciu wysokiego miana przeciwciał poprzez użycie do drugiego szczepienia szczepionki żywej atenuowanej. Wady i zalety szczepionek żywych i inaktywowanych używanych w profilaktyce BVD ujęte są w tab. 3. Słabym punktem dwustopniowej strategii szczepień był jednak brak ochrony płodu.

Kolejnym krokiem w ograniczeniu ujemnych skutków związanych z krążeniem wirusa BVD i rodzeniem się potomstwa PI stało się zatem wprowadzenie na rynek szczepionek z tzw. „ochroną płodu”. Szczepienia te wykonane u zwierząt przed kryciem chroniły zarówno zwierzęta dorosłe, jak i płody tych zwierząt, szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży. Dziś programy te oparte są na szczepieniu zwierząt przed kryciem i regularnym doszczepieniu co 6 miesięcy lub co roku i są powszechnie stosowane w wielu stadach bydła w Polsce.

Kolejnym krokiem w strategii kontroli zakażeń wirusem BVD było wprowadzenie na rynek szczepionek żywych modyfikowanych genetycznie poprzez usunięcie genu E^rns i N^pro. Usunięte geny hamują produkcję interferonu typu 1 (IFN-1) zarówno po zakażeniu szczepem niecytopatycznym, jak i cytopatycznym wirusa BVD, który jest niezbędnym czynnikiem w powstaniu i rozwoju trwałego zakażenia Pestiwirusem u gatunku wrażliwego.

Podsumowując, można stwierdzić, że powodzenie szczepień w stadach bydła i osiągnięcie oczekiwanych przez lekarza weterynarii i właściciela rezultatów zależy od indywidualnej sytuacji epizootycznej w gospodarstwie i wymaga od nas szerokiego zakresu wiedzy na temat możliwości pobudzenia odpowiedzi immunologicznej organizmu. Kluczową kwestią przy wdrażaniu naszych działań wydaje się indywidualna analiza ważnych punktów potencjalnych zagrożeń, czasem bardzo różnych dla tego samego drobnoustroju – zależnie od obiektu, w którym został wyizolowany. Wpływ przemieszczania zwierząt w danym gospodarstwie stanowi także jeden z głównych elementów wyboru sposobu naszego działania. Ponadto narastające zróżnicowanie genetyczne wśród zarazków i coraz szersze ich rozprzestrzenienie w środowisku wymagają od nas modyfikacji schematów stosowanych lege artis i poszukiwania bardziej kreatywnych rozwiązań, inspirowanych wiedzą i badaniami naukowymi.