Przyczyny występowania mikotoksykoz u bydła

Wiedza o mikotoksynach, jako o czynnikach wywołujących różnorodne zaburzenia (mikotoksykozy) u ludzi i zwierząt zależnie od wielkości dawki i czasu jej pobierania oraz ich metabolizmu ustrojowego, w dalszym ciągu jest jeszcze niewystarczająca (1). Mikotoksyny to wtórne metabolity najczęściej wytwarzane przez grzyby pleśniowe z rodzaju: Fusarium, Aspergillus i Penicillium, zarówno podczas ich wzrostu, jak i rozwoju (2). Grzyby pleśniowe mogą produkować jedną lub wiele mikotoksyn, przy czym nie wszystkie posiadają właściwości toksyczne. Naturalnie, mikotoksyny, dostając się do organizmu w określonych dawkach, głównie per os (3), i oprócz ogólnego działania toksycznego, zwłaszcza hepato- i nefrotoksycznego, wykazują właściwości rakotwórcze, mutagenne, teratogenne oraz niektóre z nich, ze względu na swoje estrogenne właściwości, jak np. zearalenon (ZEN), powodują zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu układu rozrodczego zwierząt gospodarskich (4, 5, 6), towarzyszących (7, 8) czy dzikich (9). 

Najbardziej rozpowszechnione we wszystkich strefach klimatycznych są grzyby pleśniowe z rodzaju Fusarium, wykazujące zdolność wytwarzania mikotoksyn. Jednym z głównych przedstawicieli mikotoksyn fuzaryjnych o właściwościach estrogenopodobnych jest ZEN (mikoestrogen) (10). ZEN jest niesteroidową mikotoksyną o działaniu estrogenopodobnym, jak również specyficznym hormonem regulującym rozmnażanie płciowe Fusarium (stadium płciowe – Gibberella zeae) (11, 12).

Problem mikotoksykoz wywoływanych u ludzi i zwierząt znany jest od bardzo dawna (13). Dzisiaj nabiera on istotnego znaczenia, zaś narażenie na ZEN, występujące u zwierząt gospodarskich (14) i towarzyszących to szczególny problem (4), powodujący straty ekonomiczne w wyniku różnego rodzaju perturbacji w reprodukcji i rozwoju zwierząt. W ostatnim czasie wiele nowych mikotoksyn wzbudziło duże zainteresowanie z punktu widzenia ich oddziaływań na zdrowie i produkcyjność zwierząt. Ogólna wiedza o mikotoksykozach zwierzę...