Profilaktyka swoista – ważny element ochrony zdrowia świń. Cz. III. Omówienie szczepionek przeciwko chorobom wywoływanym przez bakteryjne patogeny układu oddechowego

Zakaźne zanikowe zapalenie nosa

Zakaźne zanikowe zapalenie nosa u świń (ZZZN), nazywane także chorobą nosoryjową, jest schorzeniem o etiologii wieloczynnikowej, w której wiodącą rolę przypisuje się dermonekrotoksycznym szczepom Pasteurella multocida oraz toksynotwórczym pałeczkom Bordetella bronchiseptica. Najbardziej wrażliwe na zakażenie są nowo narodzone prosięta. Straty związane z występowaniem ZZZN wynikają głównie ze zmniejszenia przyrostów masy ciała.

Objawy kliniczne u zakażonych zwierząt pojawiają się najwcześniej około 4. tygodnia życia. Wśród pierwszych symptomów dominuje kichanie, więc nie jest to objaw specyficzny, wskazujący na ZZZN. Kolejno pojawiają się łzawienie oraz deformacja kości trzewioczaszki, tj.: deformacja zgryzu, skrócenie szczęki, skrzywienie szczęki czy obecność grubych niesymetrycznych poprzecznych fałdów skóry, które są często jedynym objawem tej choroby. Dochodzi do zmniejszenia przyrostów masy ciała oraz widoczne jest zróżnicowanie wagowe tuczników będących w tym samym wieku. Należy pamiętać, że zmiany morfometryczne dotyczące małżowin nosowych (ryc. 1), których nie możemy zaobserwować w badaniu klinicznym, mogą występować także u osobników bez objawów klinicznych. Choroba przyczynia się do wydłużenia średniego okresu tuczu nawet o 14 dni. Nie należy zapominać, że świnie chore na ZZZN są dużo bardziej wrażliwe na zakażenie innymi patogenami układu oddechowego, które mogą wikłać i zaostrzać przebieg ZZZN.

W praktyce stosuje się szczepionki zawierające w sobie immunogenne elementy (inaktywowane toksyny) obu drobnoustrojów biorących udział w etiologii ZZZN. Jak wykazały badania, takie preparaty okazały się najbardziej skuteczne w profilaktyce ZZZN. Ponadto stwierdzono, podobnie jak w przypadku Actionobacillus pleuropneumoniae, że istotne w indukcji odporności humoralnej (powstawanie przeciwciał ochronnych) są także adhezyny wytwarzane zarówno przez P. multocida, jak i B. bronchiseptica. Niestety, nawet po zastosowaniu szc...