Zaburzenia neurologiczne u koni będące wynikiem urazu – przypadki kliniczne

Przypadki kliniczne

Przypadek 1

Wałach 14-letni, szlachetnej półkrwi, regularnie pracujący pod siodłem oraz na lonży. Zakupiony jako 9-latek po przeprowadzeniu badania kupno-sprzedaż. Koń od ponad pięciu lat niewidomy na lewe oko, noszący z tego powodu krzywo głowę. W zdjęciach rentgenowskich z 2022 r. zauważono dużą zmianę w stawie międzykręgowym na poziomie kręgów piątego i szóstego. Właścicielka ostatnio zaobserwowała niechęć do ruchu oraz trudności z uniesieniem głowy po jej opuszczeniu.

W badaniu klinicznym zauważono kulawiznę lewej kończyny piersiowej w ruchu po kole w obie strony, jednak silniejsza była na stronę prawą. Koń zatrzymywał się na lonży, wykazywał niechęć do ruchu. Widoczne było również uwypuklenie szyi na wysokości stawu międzykręgowego C5/C6. Badanie neurologiczne wykazało brak korektury oraz zaburzenia propriocepcji kończyn piersiowych i miednicznych, a także problemy ze zrównoważeniem się w teście tail-pull. Przeprowadzono badanie radiologiczne oraz ultrasonograficzne odcinka szyjnego kręgosłupa. W obszarze potylicy widoczna była zmiana na przyczepie więzadła karkowego kości potylicznej (ryc. 2). Zaobserwowano również zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzykręgowych na poziomach: C4/C5, C5/C6, C6/C7, C7/T1, ze szczególnym uwzględnieniem stawu międzykręgowego C5/6, którego obraz radiologiczny sugeruje przebycie urazu lub podejrzenie wrodzonej anomalii, na przykład fragmentaryzacji/OCD wyrostka stawowego (ryc. 3). Koń został poddany terapii sterydowej pod kontrolą ultrasonograficzną z zastosowaniem triamcinolonu. Podano 20 mg na każdy staw poziomu międzykręgowego C5/C6.

Przypadek 2

Klacz 5-letnia, kuc, będąca w regularnym treningu, chodząca mały sport. Około 2 tygodnie przed zdarzeniem została przeniesiona do nowej stajni. Właścicielka zgłosiła się ze względu na ciągłe podrzucanie głową konia, zwłaszcza w trakcie jazdy, czego wcześniej nie robił. Podczas wywiadu wykluczono wpływ owadów i innych warunków środowiskowych na zachowanie konia. Po wykonaniu badań krwi nie wykryto nadmiernych odchyleń. Zdecydowano o przeprowadzeniu badania radiologicznego obszaru potylicy oraz aparatu gnykowego ze względu na tkliwość tej okolicy. W projekcji bocznej zobrazowano złamanie proksymalnej części rylcowatej kości gnykowej w okolicy stawu skroniowo-gnykowego (ryc. 4). Zalecono dalszą diagnostykę oraz leczenie operacyjne w klinice. Właścicielka nie zdecydowała się na tomografię komputerową, objawy zmniejszyły się, jednak klacz nadal podrzuca głową w sytuacjach stresowych i momentach nacisku na głowę lub potylicę.

Przypadek 3

Klacz 4-letnia, szlachetnej półkrwi, niezajeżdżona. W posiadaniu od 3 lat, właściciel zauważył narastające objawy niezborności. Koń miał trudności z obciążaniem prawej zadniej kończyny, po podwinięciu się kopyta próbował na nim stanąć. Taki sam objaw pojawił się również na prawej kończynie piersiowej, następnie objął także lewą kończynę piersiową – objawy bilateralne. Kolejno doszło do przewracania się klaczy na pastwisku oraz problemów z podnoszeniem się – bez pomocy nie potrafiła samodzielnie wstać.

Badanie neurologiczne wykazało ataksję silnego stopnia. Koń miał lekko opuszczone lewe ucho oraz przymkniętą lewą powiekę, a także zaburzone czucie skórne po lewej stronie ciała. Dodatkowo klacz nosiła głowę zwróconą na lewo, z przekrzywioną w prawo potylicą. Test oślepienia nasilił objawy kliniczne, co potwierdziło przedsionkowy charakter zmian. Zdecydowano o badaniu radiologicznym. Projekcja brzuszno-grzbietowa doogonowej części głowy uwidoczniła znacznego stopnia asymetrię puszek bębenkowych (ryc. 5). Wykonane zdjęcia rentgenowskie wraz z objawami klinicznymi wskazywały na możliwość wystąpienia osteoartropatii skroniowo-gnykowej (THO, ang. temporohyoid osteoarthropathy). W celu weryfikacji diagnozy zlecone zostało wykonanie badania endoskopowego worków powietrznych, które potwierdziło THO.