Wprowadzenie do stomatologii koni

Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1).

Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium do obecnie występujących koni rozpoczęła się około 55 milionów lat temu, a udomowione zostały przez człowieka zaledwie 5000 lat temu. Udomowienie oraz wywierana w związku z tym antropopresja miały ogromny wpływ na obecny stan uzębienia i zaangażowanych w ich budowę i funkcjonowanie struktur (2).

Konie mają zęby hypsodontyczne, czyli długokoronowe. Cechuje je odmienny model budowy, szczególnie jeśli jako odniesienie przyjmiemy zwierzęta brachiodontyczne (jak psy i koty). To, co wyróżnia te zwierzęta, to również przebieg procesu odontogenezy, który nie jest ograniczony do okresu wyrzynania się zębów, wytwarzanie szkliwa odbywa się jeszcze przez około 5 lat po wyrznięciu się zębów, po którym tworzą się prawdziwe korzenie przez około 10 lat (3). Duża część korony zęba jest posadowiona w zębodole i podczas badania stomatologicznego nie jest widoczna gołym okiem, ta część korony nosi miano korony rezerwowej. Część korony, która usytuowana jest ponad brzegiem dziąsła, stanowi koronę kliniczną. W przeciwieństwie do zwierząt brachiodontycznych korona zęba pokryta jest cementem (4).

Zęby koni, ze względu na swoje właściwości oraz ewolucyjne przystosowanie do rodzaju i formy pobieranego pokarmu, wyrzynają się niemal przez całe życie tych zwierząt (około 2-2,5 mm rocznie) (5). Antagonistyczne względem siebie zęby ulegają ścieraniu na powierzchniach, które mają ze sobą kontakt. Ze względu na anizognatię, z jaką mamy do czynienia w przypadku zębów policzkowych (zęby przedtrzonowe i trzonowe szczęki oraz żuchwy),...