Sarkoidoza – etiopatogeneza i postaci kliniczne choroby

Postać mieszana

Postać mieszana (ang. mixed) (ryc. 2 jest postacią najczęściej występującą, a zarazem najtrudniejszą do zdefiniowania ze względu na zróżnicowany wygląd zmian. Rozpoznawane są różnego typu połączenia postaci utajonej, brodawkowatej, guzowatej oraz fibroblastycznej z różnorodnym ich udziałem procentowym w obrębie zmiany. Możemy mieć do czynienia z połączeniem dwóch lub kilku postaci, niejednokrotnie bez określenia ich konkretnych granic. Najczęściej obserwowanym połączeniem jest postać utajona z fibroblastyczną lub guzowatą. Sarkoidy mieszane powstają przeważnie na skutek drażnienia tkanek – uszkodzenia pierwotnej formy płaskiej – dlatego jest to typ uznawany za predysponowany do przekształceń i rozrostów oraz długo gojący się. Miejscami predylekcyjnymi do jej wystąpienia są powieki, pachy oraz pachwiny, jak i okolice przylegające do rzędu jeździeckiego. Należy dążyć do ustalenia dominującej formy w obrębie jednej zmiany i w jej kierunku podejmować leczenie.

Ryc. 2. Postać mieszana (płaskobrodawkowata) sarkoidu u klaczy rasy małopolskiej w okolicy szyi; ryc. archiwum autorów

Postać złośliwa

Postać złośliwa (ang. malignant/malevolent) jest najbardziej niebezpieczna. Rozpoznawane w niej komórki nowotworowe cechują się dużą agresywnością oraz znacznymi możliwościami infiltrowania okolicznych tkanek, w tym głębszych warstw skóry. Wykazano również zdolność do przedostawania się komórek do naczyń limfatycznych, co skutkuje wystąpieniem licznych guzów wyczuwalnych w badaniu palpacyjnym na ich przebiegu. Jednocześnie jest to forma sarkoidu najrzadziej występująca i diagnozowana.

Nie należy zmiany uznawać za złośliwą na podstawie jej wyglądu i rozmiaru lub szybkiego rozrostu. Niejednokrotnie jednak duże, tzw. wrzodziejące, zmiany posiadają charakter łagodny. Diagnostykę opieramy dopiero na podstawie wyników badania histopatologicznego. Sarkoid typu złośliwego może rozwinąć się w każdym miejscu zarówno jako efekt samoistnych transformacji, j...