Choroby racic jako ważna przyczyna brakowania krów w stadzie bydła mlecznego

Brakowanie krów jest ważnym elementem hodowli bydła mlecznego, mającym wpływ na ekonomikę produkcji oraz postęp hodowlany. Pod pojęciem „brakowanie” rozumiane jest usunięcie zwierzęcia ze stada w wyniku sprzedaży na inną fermę, skierowanie na ubój lub śmierć zwierzęcia w wyniku eutanazji lub upadku. Brakowanie można podzielić na dwa rodzaje: zamierzone (ang. voluntary) i niezamierzone (ang. involuntary) (4, 10). W polskiej nomenklaturze określa się przyczyny brakowania jako ekonomiczne (zamierzone) i biologiczne (niezamierzone). Brakowanie ekonomiczne jest to zamierzone, świadome działanie hodowcy, którego celem jest podniesienie wartości hodowlanej i użytkowej stada. W tym przypadku powodami eliminacji zwierzęcia ze stada mogą być: wiek zwierzęcia, niska wydajność lub wysoka liczba komórek somatycznych. Przyczyną brakowania biologicznego jest występowanie różnego rodzaju problemów zdrowotnych takich jak: problemy z rozrodem, zapalenie gruczołu mlekowego, choroby metaboliczne i układu pokarmowego, choroby zakaźne lub choroby kończyn (15). Według danych literaturowych przyjmuje się, że dopuszczalny poziom brakowania krów w stadzie powinien wynosić nie więcej niż 25-35% (4, 13, 15, 17). W poprzednim stuleciu częściej spotykane było brakowanie ekonomiczne, w przypadku którego głównymi przyczynami eliminacji zwierząt ze stada były niska produkcja i wiek. W ciągu ostatnich dziesięcioleci proporcje się odwróciły i przeważa brakowanie biologiczne, czyli eliminowane są krowy wysokowydajne z problemami zdrowotnymi. Przyczyną takiej sytuacji może być fakt, że przez wiele lat w hodowli bydła mlecznego dążono przede wszystkim do wzrostu wydajności mlecznej (9). Jednostronny dobór hodowlany nakierowany na cechy produkcyjne sprzyja wyższej częstotliwości występowania problemów zdrowotnych.

Na decyzję o brakowaniu krowy ze stada wpływa wiele czynników. Bierze się pod uwagę: wiek zwierzęcia, status zdrowotny, liczbę oraz etap laktacji, wydajność mleczną oraz wskaźniki rozr...