Tandem lekarz weterynarii – behawiorysta – wybór czy konieczność?

Problemy behawioralne psów i kotów to częste tematy zapytań właścicieli, którzy odpowiedzi na nurtujące kwestie poszukują m.in. w Internecie, wśród znajomych, podczas konsultacji behawioralnych oraz w gabinetach weterynaryjnych. Zmiany w zachowaniu zwierzęcia mogą wynikać z chorób organicznych, a te wpływać na prezentowanie przez zwierzęta nieakceptowanych przez ludzi działań. Zrozumienie wzajemnego powiązania tych obszarów i świadomość konieczności wprowadzenia terapii behawioralnej w niektórych przypadkach ułatwia pracę lekarzowi weterynarii, ale również może wymagać podjęcia współpracy z wykwalifikowanym behawiorystą. Celem pracy jest omówienie: wskazań do takiej kooperacji, reguł nią rządzących oraz korzyści, które przynosi dla lekarza, behawiorysty, właściciela, a przede wszystkim pacjenta.

W praktyce weterynaryjnej wielokrotnie można spotkać się z pacjentami, u których problemy behawioralne wikłają stany somatyczne lub nawet są podłożem występowania patologii medycznych. Każda choroba przebiegająca z dyskomfortem, bólem może (i najczęściej będzie) powodować zmianę zachowania, której stopień zależny będzie od: gatunku zwierzęcia, nasilenia objawów oraz zdolności ich maskowania przez zwierzę (1). Z tego powodu zdarza się, że pacjent zamiast trafić w pierwszej kolejności do lekarza, odwiedzany jest przez behawiorystę lub właściciel poszukuje rad dotyczących postępowania w Internecie lub wśród znajomych (2).

Jak wskazują badania, zagadnienia dotyczące behawioryzmu zwierząt to obszar traktowany na studiach weterynaryjnych marginalnie, a wielu lekarzy weterynarii nie ma poczucia, że są wystarczająco kompetentni, by takie problemy rozwiązywać (3, 4). Jednocześnie nawet 61% opiekunów zwierząt nie decyduje się na skorzystanie z pomocy lekarza, ponieważ nie uważa, że ten będzie w stanie pomóc (2). Przykładem zaburzenia zachowania łączącego diagnostykę medyczną i behawioralną może być jedno z częściej występujących, czyli oddawanie przez koty moczu poza kuwetą (4, 5).

Nie jest łatwo od początku precyzyjnie określić, jak dużą rolę odgrywają jeszcze czynniki psychologiczne (np. ubogie środowisko, konflikty społeczne), a jaką już patologie występujące na obszarze dolnych dróg moczowych lub inne, liczne czynniki organiczne (6, 7). Wywiad z uwzględnieniem kwestii behawioralnych, umiejętność oceny stanu psychologicznego pacjenta oraz kompetencji właściciela w zakresie zapewnienia niezbędnych elementów środowiska życia pacjenta mogą pomóc w holistycznym podejściu lekarza do przypadku klinicznego. Niekiedy jednak ograniczony czas wizyty internistycznej czy brak kompetencji lekarza w zakresie medycyny behawioralnej powodują, że pacjent powinien zostać skierowany do wykwalifikowanego behawiorysty. Celem artykułu jest omówienie, kiedy współpraca lekarza weterynarii z behawiorystą jest potrzebna, oraz korzystnych zasad, na jakich powinna się odbywać (w obu kierunkach), aby kompleksowo zaopiekować się pacjentem.