Odżywianie mikroenteralne w weterynarii

Odżywianie mikroenteralne stosuje się głównie w przypadku pacjentów po przebytych chorobach w okresie rekonwalescencji, u których problematyczne jest zastosowanie żywienia parenteralnego czy też żywienia enteralnego np. z powodu opornych na leczenie wymiotów. W takich sytuacjach, dostarczając niewielkie ilości składników odżywczych do komórek wyściełających przewód pokarmowy, można uniknąć powikłań chorobowych, takich jak np. posocznica jelitowa. Termin żywienie mikroenteralne został opracowany w 1991 roku w celu określenia dostarczania niewielkich ilości wody, elektrolitów i łatwo wchłanianych składników odżywczych – w tym glukozy, aminokwasów i małych peptydów – bezpośrednio do przewodu pokarmowego w celu utrzymania integralności komórek błony śluzowej.

Prawidłowe odżywianie dostarczające niezbędnych składników pokarmowych jest niezwykle istotne dla zdrowienia w przypadku większości procesów chorobowych oraz urazów. Niestety wielu pacjentów nie otrzymuje wystarczającej ilości pokarmu podczas powrotu do zdrowia. Trwający przez dłuższy czas niedobór białek, minerałów i substratów energetycznych może prowadzić do kacheksji, czyli do stanu uogólnionej choroby, niedożywienia i głębokiej niepełnosprawności. U pacjenta z wyniszczeniem istnieje ryzyko wystąpienia niedokrwistości, zmniejszonej masy oraz upośledzonej funkcji serca, obniżonej czynności płuc, a także upośledzonej zdolności wchłaniania składników pokarmowych.

Jakie korzyści niesie za sobą żywienie mikroenteralne?

Wykazano, że dostarczanie dojelitowych składników odżywczych ma następujące skutki:

• Zmniejsza przepuszczalność jelit
• Zmniejsza przyleganie bakterii do mikrokosmków
• Zmniejsza ryzyko rozwoju wrzodów żołądka
• Zwiększa przepływ krwi w błonie śluzowej przewodu pokarmowego
• Zwiększa pH żołądka
• Zwiększa aktywność neurohormonalną jelit
• Zwiększa produkcję śluzu żołądkowego
• Utrzymuje jelitowe wydzielanie IgA

Wskazania do prowadzenia żywienia mikroenteralnego:

Istnieje wiele publikacji naukowych na temat wpływu ograniczenia kalorii lub białka na barierę jelitową w modelach eksperymentalnych. Głodzenie zwierząt doświadczalnych powodowało znaczną utratę powierzchni kosmków i zanik enterocytów . Głodówka zwiększa również przepuszczalność jelit.

Żywienie mikroenteralne powinno być stosowane u pacjentów spełniających chociażby jedno z poniższych kryteriów:

• Jako pomoc w przejściu na żywienie dojelitowe w przypadku bardziej złożonych diet dojelitowych u pacjentów ze zmniejszonym spożyciem pokarmu drogą doustną
• U pacjentów w stanie krytycznym po ustabilizowaniu
• U pacjentów po operacjach przewodu pokarmowego
• U pacjentów otrzymujących żywienie pozajelitowe
• U pacjentów w bezpośrednim okresie pooperacyjnym (0-3 dni)
• U pacjentów po urazie do czasu tolerowania pełnego żywienia dojelitowego
• Ostre uszkodzenie nerek i wątroby
• U pacjentów cierpiących na ostre zapalenie żołądka i jelit
• U pacjentów przed planowanym zabiegiem operacyjnym, by zapobiegać konsekwencjom głodówki przedzabiegowej

Żywienie mikroenteralne – jakie preparaty stosować?

Preparaty do żywienia mikroenteralnego to na ogół roztwory izotonicznej lub prawie izotonicznej glukozy i elektrolitów, uzupełnione aminokwasami i innymi składnikami odżywczymi. Rolą tego typu preparatów jest potencjalna poprawa funkcjonalności przewodu pokarmowego.

Obecność aminokwasów w roztworach do żywienia mikroenteralnego dostarcza wiele korzyści. Ponadto określone aminokwasy, w tym leucyna, glutamina i arginina, mogą mieć prozdrowotny wpływ na krytycznie chorych pacjentów, poprzez stymulację aktywności anabolicznej i funkcji odpornościowych w jelicie. Należy zauważyć, że wiele dożylnych roztworów aminokwasów nie zawiera kwasu glutaminowego czy glutaminy, dlatego może być konieczne ich uzupełnienie. Kwas glutaminowy jest istotnym aminokwasem funkcjonalnym. Pochodną tego kwasu jest glutamina, która jest z kolei preferowanym źródłem energii dla szybko dzielących się komórek (np. enterocytów, limfocytów i fibroblastów, komórek kanalików nerkowych, enterocytów, komórek śródbłonka). Odgrywa również rolę w utrzymaniu integralności bariery śluzówkowej przewodu pokarmowego i zapobiega przemieszczaniu się bakterii.

Większość roztworów produkowanych komercyjnie zawiera 0,3% glicyny. Wykazano, że doustna suplementacja glicyny ma następujące właściwości zarówno w badaniach na ludziach, jak i na zwierzętach:

• Poprawia właściwości błony śluzowej jelit u zwierząt z biegunką
• Przyspiesza ustąpienie biegunki
• Łagodzi stany zapalne jelit
• Zwiększa wchłanianie glukozy przez jelita
• Wzmacnia właściwości antyoksydacyjne enterocytów poprzez zachowanie stężenia glutationu
• Stymuluje syntezę białek enterocytów

Żywienie mikroenteralne charakteryzuje się niską inwazyjnością, co stanowi niekwestionowaną zaletę tej metody odżywiania pacjenta. Ze względu na używanie niewielkiej ilości płynów daje także możliwość stosowania u zwierząt, u których jako objaw chorobowy występują wymioty.