Motywacja – czy tylko pieniądze są motywujące?

Pisząc o motywacji, należy określić, czym ona jest. Często opisywana jest jako stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego działania. Można przytoczyć definicję za prof. A. Stabryłą, że motywacja to: 

1. Atrybut świadomości człowieka jako cechy, która uzasadnia aktywizację działania bądź jego zachowanie. Synonimem motywowania jest funkcja bodźcowa i argumentacja, zdeterminowana przez środowisko pracy, środki zachęty i perswazji.
2. Motywacji nadajemy sens pozytywny, wyrażający konsensualne i partnerskie stosunki między kierownictwem a wykonawstwem (1). 

Za Robertem Frankenem (autorem Psychologii motywacji) można wskazać na dwa podstawowe rodzaje motywacji – jeden polegający na dążeniu do czegoś, drugi – polegający na unikaniu czegoś. W ujęciu systemowym Peter Senge wskazuje na dwa kierunki, które mogą determinować nasze działania w kontekście motywacji – motywacja „od”, kiedy znane jest nam to, czego nie chcemy (problem), oraz motywacja „do”, kiedy mamy świadomość tego, czego oczekujemy, co chcemy (cel). Największa siła motywacyjna tkwi w wiedzy na temat i świadomości jednego i drugiego kierunku.

Temat motywacji w kontekście zawodowym często łączony jest z dwoma aspektami – finansowym, czyli motywacją do pracy związaną z korzyściami majątkowymi, oraz z rozwojem, czyli orientacją na poprawianie efektywności, a dokładnie – motywacją do działań na rzecz tak jednostki, jak i całej instytucji (włączając w to budowanie przewagi konkurencyjnej).

Prawo motywacji mówi, że: „Ludzie będą traktować własny rozwój poważnie tylko wtedy, gdy zauważą wynikające z niego wymierne korzyści lub równie wymierne negatywne konsekwencje braku tego rozwoju”. Wszelkie inne czynniki, takie jak to, gdzie, kiedy i jak odbywa się rozwój, choć równie ważne, w praktyce mają jednak znaczenie drugorzędne (2).

Chęć maksymalnego wykorzystania okazji do nauki jest niejednokrotnie uzależniona od postrzegania związanego z tym systemu nagród i kar. Powszechne jest na przykład przekonanie, że im więcej się umie, tym więcej się zarabia. Ważnymi czynnikami wpływającymi na motywację są też dotychczasowe sukcesy towarzyskie i zawodowe oraz aspiracje i wizja przyszłości. Kwestie te będą oczywiście wyglądać zupełnie inaczej u różnych ludzi i na różnych etapach kariery (3).