Choroby zoonotyczne – czy podniesienie świadomości pomoże nam uniknąć kolejnej pandemii?

Daleko posunięta specjalizacja w wielu dziedzinach życia doprowadziła do trwałych zmian w postrzeganiu otaczającej nas rzeczywistości. Wzajemnie relacje i powiązania pomiędzy światem zwierząt, roślin, zdrowiem zwierząt i człowieka były znane już w czasach starożytnych. W krajach rozwiniętych mamy poczucie kontroli nad chorobami i trudniej jest obserwować te zależności. Stały rozwój nauki i dążenie do znalezienia panaceum zapewniającego eliminację chorób pozwoliły ludziom uwierzyć, że staliśmy się odporni prawie na wszystko albo że stajemy się powoli superbohaterami.

Tym samym idea Jednego Zdrowia mówiąca, że zdrowie ludzi i zdrowie zwierząt są współzależne i związane ze zdrowiem ekosystemów, w których istnieją, została jakby z boku. Od połowy XX wieku za sprawą WHO i organizacji pozarządowych koncepcja ta wraca do łask. Wszyscy jesteśmy elementami jednego ekosystemu, a jego właściwe funkcjonowanie jest uzależnione od ich współistnienia i wzajemnej równowagi. Istnieje wiele czynników chorobotwórczych wspólnych dla ludzi i zwierząt, ale mało kto, z wyjątkiem lekarzy weterynarii i lekarzy zakaźników, zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne jest dbanie o zdrowie zwierząt po to, by ludzie byli zdrowi.

Aż 60% patogenów powodujących choroby zakaźne u ludzi jest wspólnych dla ludzi i zwierząt.

Choroby odzwierzęce (znane również jako zoonozy) są powodowane przez zarazki, które rozprzestrzeniają się między zwierzętami i ludźmi. Za ojca terminu zoonozy uważa się niemieckiego badacza Rudolfa Virchowa (1821-1902), który na przykładzie włośnicy przedstawił powiązania pomiędzy zdrowiem zwierząt, środowiskiem a zdrowiem człowieka. Stanowiło to podwaliny do opracowania idei Jednego Zdrowia (ang. One Health), do której nawiązała Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 1959 r.

Od tego czasu powoli i systematycznie koncepcja ta zdobywa coraz więcej zwolenników. Jest to związane między innymi z coraz lepszym zrozumieniem różnych zjawisk takich jak globalne ocieplenie, które jeszcze dekady temu nie były do końca rozumiane jako rzeczywiste zagrożenie dla życia i zdrowia przyszłych pokoleń.