Żywienie psów i kotów z chorobami wątroby

Terapia dietetyczna w chorobach wątroby ma na celu szybką rekonwalescencję, uzupełnienie deficytów pokarmowych i regenerację komórek wątroby. Należy pamiętać, że schorzeniom wątroby często towarzyszy brak apetytu, więc pokarm powinien być bardzo smakowity. Posiłki powinny być podawane często, w małych porcjach.

Wątroba jest jednym z największych narządów organizmu. Jej wielkość stanowi w przybliżeniu 3% masy ciała dorosłego psa czy kota. Jest narządem wieloczynnościowym, spełnia w organizmie wiele ważnych funkcji: wytwarza składniki krwi, jest odpowiedzialna za wydzielanie żółci, niezbędnej do trawienia tłuszczów, odbywają się w niej przemiany węglowodanów, tłuszczów i białek, tworzą się tam także mocznik i kwas moczowy. Ponadto w wątrobie gromadzą się witaminy i pierwiastki śladowe, odgrywa ona także ważną rolę w regulacji hormonalnej przemiany materii i wychwytuje z krwi toksyczne związki organiczne oraz metale ciężkie. Dlatego też stan wątroby odzwierciedla funkcjonowanie wszystkich narządów wewnętrznych, a objawy kliniczne obserwowane u pacjentów z chorobami wątroby są na ogół nieswoiste.

Wszelkim upośledzeniom w czynności wątroby towarzyszyć będą: niedożywienie, zaburzenia metaboliczne i gospodarki wodnej. Na szczęście miąższ wątroby cechuje się dużymi zdolnościami regeneracyjnymi (zdolność ta obniża się jednak w stanach chorobowych). Dodatkowo zwierzęta (szczególnie koty) są specjalistami w ukrywaniu symptomów chorobowych, a gdy objawy kliniczne już się ujawnią, oznacza to zaawansowane uszkodzenie wątroby.

Ponieważ w wątrobie odbywają się przemiany bardzo ważne dla organizmu, zaburzenia jej funkcji zawsze należy traktować poważnie. Wsparcie żywieniowe stanowi kluczowy element postępowania u pacjentów z chorobami wątroby. To, czy dietę będzie trzeba stosować przez pewien czas, czy przez całe życie psa czy kota, zależy od rodzaju zaburzeń czynności wątroby. Po zabiegu chirurgicznym (zespolenie wątrobowe) lub po leczeniu farmakologicznym (stłuszczenie wątroby) wątroba może odzyskać prawidłową czynność i zwierzę może otrzymywać uprzednio stosowaną karmę. W innych przypadkach (np. choroba spichrzeniowa miedzi) odpowiednia dieta musi być stosowana do końca życia zwierzęcia. Przestrzeganie diety jest konieczne bez względu na to, czy schorzenie wątroby ma przebieg przewlekły lub ostry, który jest na ogół konsekwencją działania niektórych leków czy toksyn.

Najczęściej występujące choroby wątroby u kotów to: stłuszczenie lub zapalenie wątroby, zmiany nowotworowe (neoplazja) oraz infekcje wywoływane przez bakterie (zapalenie dróg żółciowych), wirusy (zapalenie otrzewnej kotów – FIP) czy pierwotniaki (toksoplazmoza). Należy pamiętać, że koty są bardzo wrażliwe na niektóre substancje i leki, których podawanie może powodować toksyczne uszkodzenie wątroby. Natomiast przewlekłe zapalenie czy późniejsza marskość wątroby oraz zespolenie wrotno-oboczne są głównymi przyczynami zaburzeń pracy wątroby u psów.

U psów rasy bedlington terrier występuje genetycznie uwarunkowana choroba związana z nadmierną kumulacją miedzi w wątrobie – hepatotoksykoza miedziozależna (choroba spichrzeniowa). Podejrzewa się, że chroniczne zapalenie wątroby i marskość, które występują u niektórych ras psów (west highland white terrier, skye terrier, cocker-spaniel, doberman, pinczer i dalmatyńczyk), mogą być również związane z obniżoną zdolnością do wydalania miedzi i jej nadmierną kumulacją w wątrobie. Z kolei częstość występowania wrodzonego zespolenia wrotno-obocznego mają rasy: yorkshire terrier, cairn terrier, sznaucer miniaturowy, chart irlandzki, buldog angielski i owczarek staroangielski. Dzięki testom DNA stała się możliwa identyfikacja nosicieli. A więc podczas rozpoznania różnicowego chorób wątroby zawsze należy uwzględniać predyspozycje rasowe.