Kwasy tłuszczowe w diecie a profilaktyka stanu zapalnego

Kwas arachidonowy i jego metabolity

Kwas arachidonowy i jego pochodna – arachidonian, oraz inne dwudziestowęglowe kwasy tłuszczowe (linolowy, dihomo-γ-linolenowy, dihomo-γ-linolenowy) są źródłem powstawania eikozanoidów, do których należą prostaglandyny, tromboksany, leukotrieny i lipoksyny – fizjologicznie i farmakologicznie czynne związki działające jako hormony miejscowe i związane z białkiem receptorowym G. Powstawanie tych związków jest związane z działaniem cyklooksygenaz i lipoksygenaz, które współzawodniczą o substrat. Szlak zależny od cyklooksygenazy prowadzi do powstania prostaglandyn i tromboksanów, a zależny od lipoksygenazy do powstawania leukotrienów i lipoksyn.

Prostaglandyny występują w każdej żywej komórce w bardzo niewielkich stężeniach. Po raz pierwszy zostały wyizolowane z nasienia, stąd też było podejrzenie, że są wytwarzane przez prostatę. Schemat syntezy i metabolizowania prostaglandyn przedstawia rys. 3, str. 85. Prostaglandyny posiadają silne fizjologiczne i farmakologiczne właściwości, wśród których ważne są ich zdolności kurczenia i relaksacji mięśni gładkich, mogą powodować skurcze macicy, przyczyniając się do poronień we wczesnych etapach ciąży bądź indukowania skurczów porodowych, są stosowane jako czynniki rozszerzające naczynia krwionośne i ułatwiające natlenowanie krwi w czasie zabiegów chirurgicznych. Prostaglandyny zmniejszają ciśnienie krwi oraz zmniejszają agregację płytek krwi poprzez zmniejszenie stężenia jonów wapniowych we krwi. Stosowanie prostaglandyn zmniejsza ryzyko powstawanie skrzepów w czasie dializ. Wiele dowodów istnieje na to, że prostaglandyny mogą zmniejszać wydzielanie soku żołądkowego oraz aktywują EGFR – czynnik wzrostowy komórek epidermalnych przewodu pokarmowego.

Rys. 3. Metabolizm kwasu arachidonowego pod wpływem cyklooksygenazy i lipoksygenaz

Prostaglandyny są rozkładane głównie w czasie oksydacji grup hydroksylowych i redukcji podwójnych wiązań do ketonów.

Niektóre niesterydowe leki pr...