Dietetyczne substancje biologicznie czynne w dietoterapii cukrzycy

Mikroelementy, probiotyki i prebiotyki oraz wyciągi roślinne mogą poprawiać wrażliwość na insulinę i wychwyt glukozy u pacjentów z cukrzycą i stanowić niezwykle ważne narzędzie wspomagania leczenia tej choroby. W jej patogenezie ważną rolę może także odgrywać stres, dlatego warto podkreślić, że wszelkie substancje działające przeciwutleniająco i przeciwzapalnie mogą pośrednio przyczyniać się do lepszej kontroli glikemii oraz poprawiać metabolizm glukozy. Celem niniejszego artykułu jest przegląd najważniejszych substancji dietetycznych mogących przynosić korzystne efekty u pacjentów cukrzycowych.

Mechanizmy przeciwcukrzycowego działania substancji biologicznie czynnych

Mechanizmy działania, poprzez które naturalne substancje wpływają na metabolizm glukozy, są bardzo złożone i w wielu przypadkach nie w pełni poznane. Ogólnie można je scharakteryzować jako szlaki metaboliczne regulujące poziom glukozy, aczkolwiek mogą być to procesy znacznie się różniące i od siebie niezależne. Dla przykładu flawonoidy i polifenole mogą poprawiać wrażliwość na insulinę i zwiększać wychwyt glukozy poprzez aktywację szlaków sygnałowych dla receptora insulinowego. Mogą także pobudzać aktywność białek transportera glukozy (GLUT, ang. glucose transporter), co nasila transport glukozy do komórek. Wiadomo także, że przeciwutleniacze oraz substancje przeciwzapalne pochodzenia roślinnego mogą nie tylko łagodzić stres, ale także pomagać w niwelowaniu skutków pobudzenia, zależnego od insuliny, metabolizmu glukozy wywołanego przez stres oksydacyjny (9, 25). Także probiotyki mogą wpływać na metabolizm glukozy poprzez chociażby zwiększanie przepuszczalności jelita, odpowiedź zapalną, wydzielanie hormonów oraz metabolizm kwasów żółciowych (6, 14). Pro- i prebiotyki mogą modyfikować skład mikrobiomu jelitowego, co prowadzi do wzrostu wytwarzania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które z kolei wpływają na metabolizm glukozy. Wiadomo, że kwasy takie jak octowy, propionowy i masłowy są ...