Zespół Hornera u szczura – opis przypadku

Dyskusja

Zespół Hornera jest wynikiem uszkodzenia części współczulnej układu nerwowego. Przyczyny zespołu Hornera są różnorodne; najczęściej jest to zapalenie ucha środkowego lub wewnętrznego, rzadziej śródczaszkowe lub śródpiersiowe guzy nowotworowe, wyrwanie splotu ramiennego, urazy głowy, szyi i klatki piersiowej (2, 3). Zespół Hornera charakteryzuje się objawami jednostronnego zwężenia źrenicy oka, opadnięcia powieki i wypadania trzeciej powieki. Obserwuje się także lekkie zapadnięcie gałki ocznej, co dodatkowo zwęża szparę powiekową. Bezpośrednia reakcja źrenicy na światło jest często zniesiona (3, 4).

Brak tonusu współczulnego oczodołowych mięśni gładkich, będących składową okostnej, prowadzi do lekkiego zapadnięcia gałki ocznej i dodatkowo zwęża szparę powiekową. Jako że współczulny komponent unerwienia gałki ocznej przebiega przez puszkę bębenkową, często dochodzi do włączenia go w proces chorobowy, dlatego częstym u szczurów przypadkom zapalenia ucha środkowego towarzyszy rozwój zespołu Hornera (3, 5). Wszystkie z wymienionych objawów zaobserwowano u pacjenta, należy jednak zaznaczyć, że u szczurów ze względu na specyficzną budowę oka bardzo trudno zaobserwować reakcję źrenicy na światło, a nieraz jest to niemożliwe (ryc. 6, 7, s. 86).

Najczęściej do zakażenia dochodzi od strony przewodu słuchowego zewnętrznego, poprzez uszkodzoną błonę bębenkową. Jednakże nie tak rzadko spotyka się stany zapalne ucha środkowego bez włączenia w proces ucha zewnętrznego i przy nieuszkodzonej błonie bębenkowej, jak to miało miejsce w tym przypadku. Do zakażenia może nawet dochodzić drogą wstępującą z gardła poprzez trąbkę słuchową lub też drogą krwi (3, 6). Często droga wnikania zarazków pozostaje nieznana. W większości przypadków przewlekłego zapalenia ucha zewnętrznego u gryzoni decydującą rolę w perforacji błony bębenkowej i rozszerzeniu się procesu zapalnego na teren ucha środkowego wydają się odgrywać takie czynniki, jak obecność ciał obcych (trociny, sian...