Zespolenia wrotno-układowe u psów – patofizjologia, diagnostyka, leczenie – cz. I

Zespolenie wrotno-oboczne (ZWO), nazywane także krążeniem wrotno-­czczym, zostało opisane u ludzi, psów, kotów, świń, krów, koni, lwa, wilka oraz alpaki (13, 23). U psów występuje najczęściej jako wada wrodzona, lecz opisywane są również przypadki powstałe w wyniku chorób wątroby wtórnie do przewlekłego nadciśnienia wrotnego. Przyczyną schorzenia jest obecność pojedynczego lub wielu niefizjologicznych naczyń łączących krążenie wrotne z systemowym, przez co krew czynnościowa omija krążenie wątrobowe i płynie bezpośrednio do krwiobiegu dużego, co wywołuje u zwierzęcia objawy encefalopatii metabolicznej.

Fizjologicznie krew żylna z żołądka, śledziony, jelit oraz trzustki przedostaje się do żyły wrotnej i przepływa przez wątrobę, zanim dostanie się do żył wątrobowych oraz krążenia systemowego. W wątrobie z krwi usuwane są wchłonięte w układzie pokarmowym składniki odżywcze, toksyny oraz hormony jelitowe. Dodatkowo krew, bogata w substancje odżywcze, docierająca do wątroby przez żyłę wrotną, stymuluje ją do wzrostu.

ZWO może być zarówno zewnątrz- jak i wewnątrzwątrobowe, w zależności od lokalizacji niefizjologicznego naczynia. W przypadku krążenia zewnątrzwątrobowego naczynie odchodzi od żyły wrotnej lub jej dopływów przed jej wejściem do miąższu wątroby. Krążeniem wewnątrzwątrobowym nazywa się krążenie, w przypadku którego patologiczne naczynie odchodzi od dopływu żyły wrotnej zlokalizowanej wewnątrzwątrobowo. ZWO najczęściej występuje w postaci pojedynczego, rzadziej dwóch lub więcej patologicznych naczyń (ryc. 1, s. 28). Tab. 1 (s. 29) przedstawia najczęściej opisywane ZWO u psów.

Tab. 1. Najczęstsze wewnątrz- i zewnątrzwątrobowe zespolenia wrotno-oboczne opisywane u psów

U zwierząt z ZWO substancje toksyczne dostają się do krążenia układowego z pominięciem wątroby. Wśród najważniejszych substancji wymienia się neurotoksyny prowadzące do encefalopatii wątrobowej, takie jak amoniak, benzodiazepiny, merkaptany, aminokwasy (fenyloalanina, tyrozyna, tryp...