Zaburzenia rozrodu u jaszczurek

Obecnie w Polsce zarówno w chowie, jak i w hodowli bardzo popularne są niektóre gatunki jaszczurek. Do najczęściej utrzymywanych należą agamy brodate (Pogona viticeps) występujące w wielu odmianach barwnych oraz mutacjach dotyczących wielkości i obecności łusek, w dalszej kolejności są gekony orzęsione (Correlophus (Rhacodactylus) ciliatus), kameleony jemeńskie (Chameleon calyptratus) oraz gekony lamparcie (Eublepharis macularius). Zarówno w chowie amatorskim, jak i w zaplanowanej hodowli często spotykamy się z problemami dotyczącymi układu rozrodczego u samic.

Gady utrzymywane w terrariach, w odróżnieniu od zwierząt wolno żyjących, mają zazwyczaj zapewnione stałe warunki środowiskowe, nie muszą wydatkować energii na polowanie i zdobywanie pokarmu. Opiekunowie zapewniają regularne, obfite posiłki, zazwyczaj niezbilansowane, często podawane bezpośrednio do pyska. W przypadku młodych osobników obfitość pożywienia skutkuje szybszym wzrostem i szybszą aktywacją układu rozrodczego, u starszych – otyłością. W środowisku naturalnym cykl rozrodczy u gadów jest warunkowany wieloma czynnikami, m.in.: temperaturą, wilgotnością, długością dnia świetlnego, dostępem do pożywienia. Odtworzenie takich warunków w niewoli jest niezwykle trudne.

Jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku uważano, że poważne problemy rozrodcze u gadów nie są zbyt powszechne, a głównymi zaburzeniami są zaparcie jaj i przedowulacyjna staza pęcherzyków (6). Za główne przyczyny zaparcia jaj uważano niestosunek porodowy i złą kondycję ogólną samicy (5). Notowano także przypadki zapalenia otrzewnej wywołanego pęknięciem jaj lub pęcherzyków jajnikowych i rozlaniem się w jamie ciała tzw. yolk celomitis, które zazwyczaj kończyły się śmiercią samicy (6, 8). Obecnie ogólna wiedza herpetologiczna, w tym medycyna gadów, jest znacznie bardziej zaawansowana, wiemy o wiele więcej o czynnikach wpływających na zaburzenia rozrodu u jaszczurek i diagnozujemy różnego rodzaju patologie związane z układem płciowym.

...