Lek. wet. Krzysztof Zdeb ‒ należy wiedzieć kiedy nie operować

Czego potrzebujemy w kontekście nowości w tej dziedzinie?

Na polskim rynku weterynaryjnym najbardziej potrzebujemy odpowiednio zorganizowanego systemu opieki dla zwierząt, obecności klinik referencyjnych. Może radykalnej zmiany sposobu organizacji pracy. Szczególnie w kontekście interwencji nagłych czy zagrażających życiu.

Jaki jest poziom nauczania chirurgii na polskich uczelniach ‒ poświęca się tej specjalizacji sporo uwagi czy raczej należy skupić się na niej indywidualnie w późniejszym czasie?

Program nauczania na każdej z uczelni, czy to w Polsce czy na świecie, nie zakłada, że absolwent kończący studia będzie sprawnym operatorem. Wiedza przekazywana w ramach kursu chirurgii powinna człowieka przygotować do postępowania z raną, podstaw znieczulenia pacjenta, oceny stanu klinicznego pacjentów, którzy mogliby być zakwalifikowani do leczenia operacyjnego.

Jakie inne dziedziny medycyny weterynaryjnej bezpośrednio wiążą się z chirurgią?

Właściwie wszystkie. Bo jak wykonywać dobrze chirurgię bez odpowiedniej kwalifikacji internistycznej pacjenta? W wielu przypadkach, jak chociażby w przypadku operacji zespolenia wrotno-obocznego, usunięcia pęcherzyka żółciowego czy niedrożności przewodu pokarmowego, chirurg jest jedynie narzędziem w rekach internisty. Cała praca odbywa się u takiego pacjenta na internie. Rolą operatora jest ewentualnie stworzenie lepszych warunków dla gojenia pod kontrolą internisty właśnie. Oczywiście diagnostyka obrazowa jest nieodłączną partnerką chirurgii. Już chyba nikt o zdrowych zmysłach nie bierze pod uwagę rozpoznania bojem. Nawet pacjenci z ostrym krwotokiem do jamy brzusznej są wstępnie ocenieni podczas podstawowego badania. W Polsce jest duży dostęp do urządzeń diagnostyki obrazowej i coraz lepsza umiejętność ich obsługi przez lekarzy pierwszego kontaktu. Również takie dziedziny wiedzy jak dermatologia czy choroby zakaźne mogą mieć kluczowe znaczenie dla powodzenia niektórych procedur chirurgicznych. Musimy wszyscy ze sobą współpracować.

W jakich przypadkach zabieg chirurgiczny to jedyne lub najbardziej polecane rozwiązanie?

Z pewnością są bezwzględne wskazania do leczenia operacyjnego, jak chociażby skręt żołądka, uwięźnięte przepukliny, większość złamań, rany perforujące do jam ciała. Wskazania do leczenia operacyjnego to bardzo ciekawy temat.

Operacja to wciąż krzywdzenie pacjenta. Oczywiście w imię większego dobra jakim jest ratowanie życia czy sprawności i komfortu pacjenta. Jednak my nie jesteśmy w stanie uzdrowić pacjenta. Jesteśmy jedynie w stanie stworzyć lepsze warunki do gojenia. To słowa, które każdy, szczególnie młody adept sztuki, powinien wziąć sobie do serca.

Jakie są najcięższe przypadki jakie Pan spotkał?

Ciężkie są te przypadki, na które nie jesteśmy przygotowani. Kluczowe jest bowiem odpowiednie planowanie i kwalifikacja pacjenta. Jest wiele procedur uznawanych za proste i wykonywane rutynowo, jak chociażby kastracja suki, które wielu operatorom spędziły sen z powiek.

Jak według Pana można zakwalifikować zabiegi chirurgiczne od najlżejszych do najcięższych?

To się bezpośrednio łączy z poprzednim pytaniem. Z pewnością skomplikowane złamania śródstawowe są trudniejsze do złożenia niż proste poprzeczne złamanie kości piszczelowej. Jednak każde z nich potrafi się powikłać. W każdym potrafimy popełnić błędy. Odpowiednie planowanie, świadomość ryzyka i punktów krytycznych zminimalizuje prawdopodobieństwo kłopotów. Zdarzyło mi się zamknąć przetrwały przewód tętniczy w 15 minut, a zdarzyło mi się także otwierać brzuch u kocura po zabiegu kastracji z powodu krwawienia z powrózka nasiennego.

Na co należy się przygotować wybierając tę specjalizację? Co poradziłby Pan studentom, którzy wiążą swoją przyszłość z chirurgią weterynaryjną?

Z pewnością trzeba założyć, że to trudna i nieprzewidywalna niekiedy dziedzina wiedzy. Na pewno trzeba być przygotowanym na dużo pracy i dużo nauki. Chirurgia jest niestety obarczona dosyć dużym odsetkiem niepowodzeń ze względów obiektywnych i dlatego trzeba umieć radzić sobie z tą świadomością. Ważne jest także wsparcie kolegów i całego zespołu z jakim się współpracuje. Studentom przede wszystkim radziłbym, żeby pierwszy okres swojej pracy poświęcili na bycie lekarzem pierwszego kontaktu, aby móc nabrać doświadczenia w wielu dziedzinach pracy.

Rozmawiała: Karolina Osys

lek. wet. krzysztof zdeb, lek. wet. krzysztof zdeb, lek. wet. krzysztof zdeb