Wpływ monotonicznej, niskiej dawki zearalenonu na niedojrzałe płciowo suki. Część I. Karmy i dawka

Wprowadzenie

Wiedza o mikotoksynach, jako o czynnikach wywołujących różnorodne zaburzenia (mikotoksykozy) u ludzi i zwierząt, zależnie od wielkości dawki i czasu jej pobierania oraz ich metabolizmu ustrojowego, jest w dalszym ciągu jeszcze niewystarczająca (43, 48). Mikotoksyny to wtórne metabolity najczęściej wytwarzane przez grzyby pleśniowe z rodzaju: Fusarium, Aspergillus i Penicillium, zarówno podczas ich wzrostu, jak i rozwoju. Grzyby pleśniowe mogą produkować jedną lub wiele mikotoksyn, przy czym nie wszystkie z nich mają właściwości toksyczne. Naturalnie, mikotoksyny, dostając się do organizmu w określonych dawkach, głównie per os (9), i oprócz ogólnego działania toksycznego, zwłaszcza hepato- i nefrotoksycznego, wykazują właściwości rakotwórcze, mutagenne, teratogenne oraz niektóre z nich, ze względu na swoje estrogenne działanie, powodują zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu układu rozrodczego zwierząt gospodarskich (40), towarzyszących (19) czy dzikich (20). Najbardziej rozpowszechnione we wszystkich strefach klimatycznych są grzyby pleśniowe z rodzaju Fusarium, mające zdolność wytwarzania mikotoksyn. Jednym z głównych przedstawicieli mikotoksyn o właściwościach estrogenopodobnych jest ZEN (mikoestrogen) (30). ZEN jest niesteroidową mikotoksyną o działaniu estrogeno-podobnym, jak również specyficznym hormonem regulującym rozmnażanie płciowe Fusarium (stadium płciowe – Gibberella zeae) (38).

Problem mikotoksykoz wywoływanych u ludzi i zwierząt znany jest od bardzo dawna (9). Dzisiaj nabiera on istotnego znaczenia, zaś narażenia ZEN, występujące u zwierząt gospodarskich (8) i towarzyszących, stanowią szczególny problem (41, 42), prowokując straty ekonomiczne w wyniku różnego rodzaju perturbacji w reprodukcji i rozwoju zwierząt. Jednym z gatunków zwierząt towarzyszących są psy.

Suki należą do zwierząt sezonowo monoestralnych. Stosunkowo często występują u nich zaburzenia funkcji układu rozrodczego (41, 42). Przypuszcza się, że istotną rolę ...