Wpływ bocznych łańcuchów węglowodanowych na wyniki testów alergicznych

Alergia jest prawie zawsze rozpoznaniem klinicznym opartym na szczegółowym wywiadzie przeprowadzonym równolegle z badaniem klinicznym. Testy alergiczne służą wyłącznie rozpoznaniu czynników wywołujących reakcji alergicznych, co umożliwia eliminację danego alergenu w przyszłości bądź przeprowadzenie terapii odczulającej. Dlatego wynik testu należy zawsze interpretować w powiązaniu z objawami klinicznymi oraz wywiadem.

Determinanty węglowodanowe (CCD) – reagujące krzyżowo łańcuchy boczne węglowodanów

Zjawisko wpływu łańcuchów węglowodanowych na wyniki testów alergicznych znane jest w medycynie ludzkiej już w od niemal trzech dekad, a obecnie badania nad nim prowadzi się również w medycynie weterynaryjnej. W każdej lecznicy odnotowuje się od czasu do czasu przypadki, w których przeprowadzone testy alergiczne na pyłki dają wynik dodatni dla (prawie) każdego alergenu. Obecnie wiadomo, że w niektórych przypadkach za stan ten odpowiedzialne są tzw. reakcje krzyżowe z roślinnymi łańcuchami węglowodanowymi i z tego powodu przyjęło się określenie „boczne łańcuchy węglowodanowe” bądź „determinanty węglowodanowe”.

Zjawisko to polega na tym, że zwierzę reaguje na roślinne łańcuchy węglowodanowe (CCD) swoistą reakcją typu 1, czyli produkcją immunoglobulin E (IgE) skierowanych przeciwko owym węglowodanom. W rezultacie u danego zwierzęcia prawie wszystkie testowane alergeny sezonowe dadzą wynik dodatni. Problem ten nie odnosi się do określonych testów ani określonej technologii, ale dotyczy wszystkich testów IgE in vitro stosowanych u ludzi i zwierząt. Wystąpienie tego zjawiska w konkretnym przypadku uniemożliwia ustalenie prawidłowej bądź właściwej IgE-zależnej reakcji na sezonowe alergeny. Niemożliwy jest wówczas także właściwy dobór alergenów do terapii odczulającej.

W toku ewolucji rośliny i bezkręgowce wykształciły swoisty wzorzec glikozylacji (= szereg reakcji enzymatycznych i chemicznych, w wyniku których następuje m.in. związanie węglowodanów). U roślin główną postać stanowi struktura węglowodanowa MMXF (swoista α1,3-fukoza i cząsteczka ß1,2-ksylozy w N-glikanie). Epitop ten występuje w identycznej formie u roślin (pyłki, warzywa, owoce), owadów (w szczególności błonkoskrzydłe), określonych pasożytów, segmentowców, mięczaków oraz w lateksie. Dlatego zwierzę, w którego organizmie wytworzyły się immunoglobuliny IgE na opisane powyżej determinanty węglowodanowe, zareaguje na każdy z tych alergenów. Ponieważ modyfikacje te nie występują u ssaków, cechuje je znaczna immunogeniczność. Z tego względu w surowicy zwierząt uczulonych na określone alergeny obserwuje się obecność przeciwciał IgE przeciwko CCD. Nadal jednak nie wiadomo, dlaczego jedne zwierzęta je wytwarzają, a inne nie. Nie mają one natomiast jakiegokolwiek znaczenia klinicznego.

W jaki sposób przeciwciała IgE przeciwko CCD mogą wpływać na wynik testu?

Surowica może zawierać przeciwciała IgE przeciwko CCD, a oprócz tego także przeciwciała IgE przeciwko swoistym białkom. Skrajnie dodatni wynik (dodatni wynik dla niemal prawie każdego alergenu) sezonowego testu alergicznego może świadczyć o tym, że wytworzyły się nie tylko przeciwciała IgE przeciwko białkom, ale także przeciwciała IgE przeciwko CCD.