Wektorowa rola kleszczy atakujących psy w Polsce

Identyfikacja gatunku kleszcza żerującego na zwierzęciu oraz znajomość transmitowanych przez niego patogenów pozwala uwzględnić w diagnozie różnicowej właściwe choroby odkleszczowe oraz może przyczynić się do ich szybkiego i prawidłowego rozpoznania. Informacje te mają również znaczenie dla określenia i realizacji odpowiednich działań prewencyjnych.

Kleszcze żerujące na psach w Polsce

Na terenie Polski występuje 19 gatunków kleszczy. Pięć z nich może pasożytować na psach:

• Ixodes ricinus,
• Dermacentor reticulatus,
• Ixodes hexagonus,
• I. crenulatus,
• I. rugicollis (1).

Kleszcz pospolity (I. ricinus) oraz kleszcz łąkowy (D. reticulatus) są najpowszechniej występującymi gatunkami kleszczy na terenie Europy i Polski (2). Różnią się jednak pod względem zasięgu i sezonowości występowania, siedliska, spektrum żywicieli oraz przenoszonych patogenów. Oba gatunki biorą udział w transmisji patogenów o znaczeniu medycznym i weterynaryjnym (3-6).

W Polsce zwierzęta domowe i gospodarskie najczęściej są dopadane przez kleszcze tych dwóch gatunków, przy czym D. reticulatus dominuje na obszarach objętych jego zasięgiem (7). Ixodes hexagonus występuje na terenie całego kraju, jednak najwięcej jego siedlisk zostało zlokalizowanych na południu Polski (1). Gatunek ten związany jest z gniazdami i norami swoich żywicieli, dlatego najczęściej (choć sporadycznie) znajdowany jest na zwierzętach rozkopujących i eksplorujących nory. Wektorowa rola tego gatunku jest słabo poznana. Ixodes crenulatus oraz I. rugicollis również są gatunkami norowymi. Spotykane są na zwierzętach domowych niezwykle rzadko. Ich zasięg w Polsce oraz rola wektorowa są bardzo słabo zbadane (1).

Kleszcze mogą być zakażone/zarażone jednocześnie kilkoma patogenami. Najczęstsze są podwójne koinfekcje. Na zwierzętach mogą również żerować jednocześnie kleszcze różnych gatunków bądź kleszcze zarażone różnymi patogenami. W każdej z tych sytuacji może dochodzić do koinfekcji u zwierząt oraz nakładania się objawów współistniejących chorób odkleszczowych.

Ze względu na znaczenie w epidemiologii chorób odkleszczowych oraz na najpowszechniejsze występowanie na terenie Polski w dalszej części artykułu szczegółowo opisano: kleszcza łąkowego oraz kleszcza pospolitego.