Terapia behawioralna psów

Zastępowanie niepożądanych zachowań pożądanymi

Dużo prościej jest zastąpić jedno zachowanie innym niż wyeliminować dane zachowanie bez wypełnienia pustki, która po nim pozostała. Dlatego skuteczną metodą eliminowania niepożądanych zachowań jest wzmacnianie zachowań alternatywnych, które wprowadza się w miejsce zachowań problemowych. Przykładem może być ignorowanie psa w momencie, gdy skacze on na człowieka, a zwracanie na niego uwagi w chwili, gdy spokojnie siedzi. Spowoduje to, że pies, chcąc zwrócić na siebie uwagę, nie będzie skakał, tylko siadał przed człowiekiem, bo zrozumie, że skakanie nie przynosi pożądanego efektu. Pomocne w oduczaniu niepożądanego zachowania może okazać się także manipulowanie elementami otoczenia, jako czynnikami odwracającymi uwagę i kierującymi psa na inne zachowanie.

Bardzo skuteczne jest wykorzystanie różnych zapachów, zachęcających psa do węszenia, które ma silne działanie uspokajające, a także może skutecznie odwrócić uwagę psa od problemowego zachowania.

Odwrażliwianie i kontrwarunkowanie (przeciwwarunkowanie)

Innym elementem terapii behawioralnej jest odwrażliwianie i kontrwarunkowanie. Systematyczne odwrażliwianie polega na prezentowaniu psu zagrażającego bodźca o słabej sile działania, np. cichego dźwięku przy fobii dźwiękowej lub bodźca w dużym oddaleniu, przy jednoczesnym braku bodźca bezwarunkowego, czyli w okolicznościach neutralnych. W miarę postępu zwiększa się stopniowo nasilenie tego bodźca. Kontrwarunkowanie polega na zmianie skojarzeń związanych z danym bodźcem z negatywnych na pozytywne. Podobnie jak w odwrażliwianiu, stosuje się bodziec o słabej sile w przyjemnych dla psa okolicznościach.

Następnie stopniowo zwiększa się siłę działania bodźca, ale zawsze w połączeniu z pozytywnymi okolicznościami jego występowania. Jako czynnik powodujący przyjemne doznania mogą być stosowane ulubione smakołyki psa, masaż relaksacyjny, pieszczoty, przyjemne otoczenie, kontakty z innymi psami. Ta metoda jest szczególnie polecana przy zaburzeniach na tle lękowym, ponieważ połączenie braku negatywnej reakcji na bodziec oraz wystąpienia pozytywnego wzmacniania szybciej wygasza lęk.

Terapia behawioralna jest bardzo pomocna w pracy z psami problemowymi. W czasie stosowania terapii behawioralnej można wspomagająco zastosować także inne elementy, jak: wzbogacanie środowiska życia psa i stymulacja umysłowa, poprawa warunków bytowych psa, odpowiednia dieta behawioralna czy masaż relaksacyjny. W przypadkach nasilonych zaburzeń, np.: fobii, nasilonego lęku czy agresji, uzasadnione jest łączenie terapii behawioralnej z farmakologiczną, co zwiększa jej skuteczność.

Terapia farmakologiczna powinna zawsze być prowadzona pod kierunkiem lekarza weterynarii i zawsze w połączeniu z terapią behawioralną. Dlatego warunkiem powodzenia terapii jest ścisła współpraca lekarza weterynarii z behawiorystą. Te dwie specjalności wzajemnie się uzupełniają i są ze sobą nierozerwalnie powiązane.

Terapię zaburzenia zachowania uznaje się za zakończoną, jeżeli problematyczne zachowanie nie wystąpi ani razu przez 3-4 tygodnie.

lek. wet. Jolanta Łapińska
www.zoopsychologia.com.pl