Terapia behawioralna psów

Modyfikacja zachowania

Modyfikacja zachowania opiera się na założeniu, że czynności psa są kształtowane przez to, co następuje bezpośrednio po jego zachowaniu. Jeżeli po wystąpieniu zachowania zdarzy się rzecz przyjemna lub zwierzę uzyska zamierzony efekt, to dane zachowanie zostanie wzmocnione, czyli będzie występowało częściej, np. jeżeli pies, skacząc na człowieka, spowoduje zwrócenie na siebie jego uwagi, to w przyszłości to zachowanie będzie występowało częściej. Jeżeli po wystąpieniu zachowania nastąpi rzecz nieprzyjemna dla psa albo nie uzyska on zamierzonego efektu, to wystąpienie danego zachowania w przyszłości jest mniej prawdopodobne.

Podstawą modyfikacji zachowania jest wyłapywanie i nagradzanie pożądanych zachowań. Jednym z najważniejszych elementów terapii behawioralnej jest znalezienie odpowiedniego motywatora, czyli nagrody, która będzie motywowała psa do powtarzania prawidłowych zachowań.

Rodzaje nagradzania (wzmocnienia):

• wzmocnienia pierwotne związane z naturalnymi potrzebami, np. jedzeniem – smakołyki;
• wzmocnienia stymulujące: zabawki, zabawa;
• wzmocnienia społeczne: pochwały, pieszczota, kontakt społeczny;
• wzmocnieniem może być pozwolenie na robienie czegoś, co pies najchętniej sam robi, np. eksploracja terenu, kontakt z innymi psami.

Wzmocnienie musi pojawić się w czasie dobrego zachowania lub bezpośrednio, czyli do 3 sekund po nim. Tylko wtedy pies połączy konsekwencje czynu z czynem i zrozumie, o co chodzi. Jeśli reakcja człowieka jest zbyt wolna, pies nie rozumie, o co chodzi. Jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów w szkoleniu psów. Właściwe stosowanie wzmocnienia pomaga psu zrozumieć to, czego od niego się wymaga i zachęca go do zrobienia tego bez zmuszania go siłą.

Aby dane zachowanie zostało wzmocnione, musi zostać uogólnione, czyli wystąpić w różnych kontekstach sytuacyjnych, różnych miejscach, w obecności różnorakich czynników rozpraszających.

Wygaszanie

Z wygaszeniem mamy do czynienia u psa, który po danym zachowaniu nie doznaje przyjemności lub nie osiąga zamierzonego efektu. W takim przypadku pojawia się ono coraz rzadziej. Metody osłabiania złych zachowań są najskuteczniejsze wtedy, gdy stosuje się je według schematu ciągłego, co oznacza, że zachowanie, które chcemy wyeliminować metodą wygaszania, w żadnym wypadku nie może zostać wzmocnione. Należy pamiętać, że wygaszanie może działać osłabiająco zarówno na dobre, jak i na złe zachowanie. Przy długotrwałym braku wzmocnień pożądanego zachowania może ono także ulec wygaszeniu.

Metody wygaszania należy unikać w odniesieniu do zachowań agresywnych lub samookaleczeń. W takim przypadku najlepiej jest zastosować zastępowanie tych zachowań innymi, akceptowanymi.