Profilaktyka stomatologiczna u kotów w codziennej praktyce klinicznej

Wizyty ambulatoryjne i ocena stanu stomatologicznego

Ostatnim obszarem profilaktyki stomatologicznej u kotów są planowe wizyty ambulatoryjne i oceny stanu stomatologicznego. Podczas wizyty testem z użyciem gazika lub dedykowanym wskaźnikiem barwnym czy z użyciem światła UV uwidacznia się obecność płytki bakteryjnej i osadu nazębnego. Niewielka ilość osadu nazębnego powinna zostać usunięta z użyciem techniki skalingu manualnego. Zwierzęta niewspółpracujące oraz ze znaczącą ilością kamienia nazębnego kwalifikujemy do zabiegów w znieczuleniu ogólnym. Podczas tego zabiegu wykonujemy pełną diagnostykę kliniczną przed usunięciem osadu i po nim, w sprawach wątpliwych: rozszerzamy ją o diagnostykę radiograficzną, usuwany kamień nazębny i dokonujemy czynności polerującej powierzchnię koron zębów (ryc. 5a-c).

Ten ostatni element zabiegu jest bardzo istotny, ale nadal w wielu ZLZ nie jest rutynowo wykonywany. Na rynku polskim są dostępne gotowe zestawy do lakowania zębów, zarejestrowane do użytku weterynaryjnego i te polecamy do stosowania. Szczególną specyfiką ww. produktów są bardzo duże właściwości adhezyjne. Oczyszczone i wypolerowane powierzchnie koron, pozbawione substancji chemicznych, pokrywamy preparatami, co uniemożliwia czasowo formowanie się płytki bakteryjnej na powierzchni zębów. Opisane postępowanie profilaktyczne wsparte uzupełnieniem preparatu z użyciem zestawu domowego 1x w tygodniu wydłuża czas ochronny lakowania.

Żywienie u pacjentów stomatologicznych

Żywienie jest najważniejszą składową postępowania profilaktycznego w stomatologii weterynaryjnej zwierząt. Karmy w formacie suchym są zalecane, ponieważ wywierają korzystniejszy wpływ na zachowanie czystości jamy ustnej, a podczas jej spożycia działają mechanicznie na zęby, utrudniając formowanie i usuwają płytkę bakteryjną z koron zębów. Wykładnikiem stosowania karmy suchej lub czasowej zamiany na produkty w formacie wilgotnym u kotów z patologią przyzębia jest ich własna akceptacja, a nie wybór właścicieli. U kotów leczonych na zapalenia jamy ustnej jest bezwzględnie konieczna rezygnacja z żywienia z użyciem mięsa i podrobów surowych, aż do czasu wyleczenia procesu chorobowego. Ta sama zasada dotyczy także stosowania diet BARF. Większość kotów zjada karmę suchą często i w małych porcjach, tak więc oddziaływanie mechaniczne jest równomiernie rozłożone na cały dzień. Ze względu na jakość produktów i stałość składu oraz posiadanie tzw. systemów zębowych zalecane jest stosowanie karm jakości premium.

Dodatkowo dobrym rozwiązaniem jest stosowanie jako urozmaicenie żywienia kotów diet stomatologicznych. Produkty te mają potwierdzone w badaniach naukowych odpowiednie: wielkości, twardość i teksturę krokietów karmy. Ww. diety posiadają w składzie substancje, które z jednej strony wzmagają mechaniczne oddziaływanie czyszczące, a z drugiej neutralizują związki mineralne śliny,spowalniając proces mineralizacji płytki nazębnej.

Niektóre diety zawierają dodatkowo w swoim składzie krokiety pokryte naturalnymi włóknami, co sprzyja zachowaniu ich integralności podczas rozgryzania, tym samym korony zębów kotów są oczyszczane efektywniej, także w obszarze przydziąsłowym. Z podobnym przeznaczeniem opracowane zostały gryzaki stomatologiczne dla kotów. Są one suplementami diety, które poprzez wielkość, kształt i teksturę krokietów oraz skład wspierają w sposób mechaniczny i chemiczny tworzenie się płytki nazębnej i neutralizują nieprzyjemny zapach. Niestety na polskim rynku ten asortyment produktowy dla kotów jest reprezentowany w mniejszej ofercie niż dla psów.

Niektóre z ww. produktów cechuje niska smakowitość przyczyniająca się do braku akceptowalność smakowej, co dodatkowo zniechęca właścicieli do kupowania i stosowania. W wyborze produktów o sprawdzonych efektach działania pomagają certyfikaty udzielane wyrobom przez niezależne instytucje badawcze. W ostatnich latach oferta suplementów diet dla kotów wzbogaciła się o produkty bazujące na naturalnych źródłach składników, jak: algi morskie, chlorofil, wyciągi z morszczynu pęcherzykowatego, zielonej herbaty, wzbogacane dodatkiem związków cynku, witaminy C i innych składników. Ww. produkty stanowią duże wsparcie w zachowaniu higieny jamy ustnej i są zalecane. Poprzez swoje oddziaływanie mechaniczne w stomatologii kotów wykorzystywane są także zabawki. Ich specyficzna budowa, kształt, obecność listewek, wypustek przyczyniają się do ich mechanicznego oddziaływania na zęby. Dodatkowo ich budowa umożliwia umieszczanie na ich powierzchni preparatów stomatologicznych, pozwalając bezstresowo przenieść substancję na powierzchnię dziąseł i zębów.

Umieszczenie w ich wnętrzu gryzaków smakowych czyni z nich zabawki sensoryczne, nasila zainteresowanie i wydłuża czas ich oddziaływania na struktury jamy ustnej. Trzeba jednak pamiętać, że ww. produkty nadają się dla kotów po wymianie uzębienia i osobników bez objawów patologii przyzębia. Ze względu na zainteresowanie wielu kotów utrzymywanych w jednym środowisku bardzo ważna jest systematyczna dbałość o zachowanie czystości ww. zabawek w celu ograniczenia zagrożenia transmisją infekcji przyzębia kotów.