Promienica kotów – mało znany problem

Promienica (łac. Actinomycosis) jest bakteryjną chorobą zwierząt i ludzi wywoływaną przez drobnoustroje należące do rodzaju Actinomyces, rzędu Actinomycetales, rodziny Acitinomycetacea (1-4). Promieniowce są bakteriami beztlenowymi lub względnie beztlenowymi, Gram-dodatnimi, niewykazującymi zdolności ruchu oraz niewytwarzającymi spór. Swoją nazwę zawdzięczają morfologii komórek, które w obrębie materiału patologicznego widoczne są postaci poskręcanych promieniście nitek (5). Początkowo drobnoustroje zaliczano do grzybów, dopiero późniejsze badania nad ich morfologią i biologią pozwoliły zaklasyfikować je do bakterii.

Promieniowce uznawane są za komensale ludzi i zwierząt, aczkolwiek niektórzy przedstawiciele rodzaju Actinomyces mają zdolność wywoływania choroby. Actinomyces bovis jest bakterią zoonotyczną, zaś patogenna dla człowieka A. israeli może zakażać zwierzęta (6).

Promienica jest przewlekłą chorobą zwierząt gospodarskich i towarzyszących. Opisywano ją u bydła, świń, koni, królików. Aktinomykoza charakteryzuje się powstawaniem u zakażonych zwierząt ziarniniaków oraz ropni w drogach oddechowych, przewodzie pokarmowym, drogach rodnych, centralnym układzie nerwowym, jamach ciała oraz w tkance podskórnej (7). Ropniom towarzyszyć mogą powstawanie przetok i rozrosty łącznotkankowe. U chorych osobników często obserwuje się zapalenie kości. Obserwacje własne wskazują, że np. u królików miniaturowych najczęstszym miejscem lokalizowania się zmian patologicznych są kości żuchwy i otaczające je tkanki miękkie. Choroba pojawia się u pojedynczych zwierząt w następstwie autoinfekcji. Drobnoustroje Actinomyces zasiedlają błony śluzowe jamy ustnej i migdałki zdrowych zwierząt. Można je także wyizolować z płytki nazębnej. Zakażenie tkanek promieniowcami poprzedzają uszkodzenia skóry i błon śluzowych, mające często miejsce w następstwie karmienia zwierząt suchym pokarmem oraz w przypadku wadliwie ukształtowanych, nieskorygowanych zębów (8, 9).

Wrotami zakażenia m...